skanuj0006 (306)

WłiiiiMii stylistyczna parentezy jest duża i wynika przede wszystkim z rozlł skliitlnlnwu-Higlt ziicgo toku wypowiedzenia. Jeśli parerffeŻR nie jest zbyt rozbuildl na, wypowiadana bywa na innym, odmiennym porządku intonacyjnym, dzięki mtl um/nunninn zostaje melodia wypowiedzi.

Antyteza

Jedną z form stylistyki składni jest antyteza (z gr. antithesis — nr/M stawienie). Polgga ona jako chwyt na łączeniu w jedną frazę skontraslowaill /iiar/cniowo wyrazów lub zdary. Chodzi zatem o łączenie w pary zdań na za$4id*lfl jaskrawej sprzeczności:    ~    '    ~~---

Wszelka łaska, której imię:

Mądrość, co zwie się miłość,

Czystość — dziewicze męstwo,

Pokora — boże panieństwo,

-Ślepa .wiara — .węrok nowy [...]

Wszelka łaska Pańska

Niech spłynie na umysł i serce siostry mojej Agnieszki A gorzki smutek rozstania zabierze ode mnie.

(J. Liebert, Wszelka łaska)

Antyteza jest efektowną figurą stylistyczną o szczególnym przeznaczeniu |ti win iu, zwykle tam, gdzie poeta próbuje wyrazić ..niewyrażalne”, a więc naji M w liryce erotycznej i religijnej.

1’ytnnir retoryczne

l)o ekspresywnych środków stylistyczno-składniowych należy pytanie iJ j o r y e •/ n e którego retoryczność polega na tym, że nie stawia się go dla uzy-ikiW informacji, lecz dla jasnego określenia stanowiska tego, kto je zadaje. W prznnutiB ntu pytanie takie. kłuży^wycksponowajiiLL-cel u-wypowj ed z i i. jej sproblematy/owB w literaturze pytanie retoryczne ma nieco inną funkcję, bowiem odpowiedź na uli¹] jest nigdy założona ani sformułowana:

Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie,

Że ci ze złota statuę lud niesie,

Qtruwszy pierwej?...

Coś ty Italii zrobił, Alighieri,

Że ci dwa groby stawi lud nieszczery,

Wygnawszy pierwej?...

Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu?

(Cl. K. Norwid) Cul IV Almom zrobił, Sokfttlisit)

Niobe.

§

marmuru z minął

O₅ Niobe, Niobe,

którą jeszcze śpiewni Ajschylos

tańczący wiersz

czy tren dla chwały twojej,

trochej czy jamb -

powiedz, Niobe. co ci przystoi?

jak nad kartą piótq pochylę?

w strofie safickiej? alcejskiej?

Niobe"

rodzajów pieśniarskich tyle, co wysp na Morzu Egejskim.

(K. I. Gałczyński, Niobe)

linił iiif, opyli oksklamacja

kyi f t y k n i c n i c jest to zdanie lub równoważnik zdania ujawniające przez |iiiiii11ir nacechowanie stosunek podmiotu mówiącego do przedmiotu fjMń /ilinic takie rozpoczypą wypowiedź bądź jest w jej obręb wprowadzone:

C) nierządne królestwo i zginienia bliskie,

Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość Ma miejsce, ale wszystko złotem kupić trzeba!

(J. Kochanowski, Odprawa postów greckich) ¹

■ II ti k u 1111 c m (z gr. anakoloutoń) nazywamy wypowiedź . tak pod względem ziirgiiilizowaną, że jej poszczególni człony syntaktyczne kłócj~~sfir Hlllili ni logicznym zdania. W mało zazwyczaj starannej mowie potocznej RUI v '* 1.11 '.i j.i się stosunkowo często, będąc wyrazem pośpiechu komunikowania | n i |nii'ilii językowego niechlujstwa: Wiadomość® zakończeniu wojny dotarła do mnie W/HHKi¹ (z radiowego wywiadu). W artystycznie kształtowanych wypowie-MnH vl liny unakoluty albo w zamiarze stylizacyjiiym, albo też i nie zamierzone:

Koń Tudcus/.a w stajni czekał osiodłany,

Wziął więc flintę, skoczył nań i jak opętany Pędził ku karczmom, które stały przy kaplicy,

Kędy mieli się rankiem zebrać obławnicy.

(A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, IV)

Bt|§ ii a Wyspie wiślanej w Raciążu, na który król udał się kolo Bożego Ciała, odbywał się pod złą IB iłopiowihIrIi do takiej zgody i załatwienia różnych spraw jak te, które w tym samym miejscu ■V dwa lata później i na których król odzyskał zastawioną zdradliwie przez Opolezyka B||j    dołu/yiiską z I)oln/yiiinn i Bobrownikami,