29681 skanuj0003 (648)

W litoratnr/.t* naukowo) PRI, lakżo podejmowano próby sprecyzowaniu pojęć bezpieczeństwo publiczne” I „porządek publiczny” oraz pokrewnych, występują ych łącznie w równych przepisach prawnych. Na przytoczenie zasługują poglądy , Bolesty, j. Zaborowskiego i E. Ury.

S. Bolosta dokonał próby wyczerpującego przedstawienia zakresu treściowego mawianych pojęć⁶. Porządek publiczny traktował on jako „system urządzeń rawnopublicznych i stosunków społecznych, powstających lub kształtujących |ę w miejscach publicznych, oraz stosunków społecznych, powstających lub D/.wijających się w miejscach niepublicznych, a zapewniających w szczególności chronę życia, zdrowia i mienia obywateli oraz mienia społecznego"⁷. Z kolei bez ieczeństwem publicznym miał być „system urządzeń i stosunków społecznych, regulowanych przez prawo oraz normy moralne i reguły współżycia społecznego, apewniający ochronę społeczeństwa i jednostki przed grożącymi niebezpieczni Lwami ze strony gwałtownych działań ludzi, jak również sił przyrody”⁸. Podkreślał n, że ani ustawodawstwo karne, ani administracyjne nie wyjaśnia bliżej tych ojęć, a często nawet nie rozróżnia, posługując się nimi zamiennie. Jako klauzule eneralne mają one charakter instrumentalny, stanowią też ogólną normę interprc icyjną w zakresie stosowania prawa.

Z kolei J. Zaborowski opowiada się za materialnym ujęciem bezpieczeństwa porządku publicznego⁹. Bezpieczeństwem publicznym nazywa więc „stan lak yczny wewnątrz państwa, który umożliwia bez narażenia na szkody (wywołane a równo zachowaniem ludzi, jak i działaniem sił natury, techniki itp.) normalne ankcjonowanie organizacji państwowej i realizację jej interesów, zachowanie życia, drowia i mienia jednostek żyjących w tej organizacji oraz korzystanie przez te jed lostki z praw i swobód zagwarantowanych Konstytucją oraz innymi przepisami trawa"^,0. Chodzi tu zatem o pewien stan pożądany, stan idealny. Porządek pub ic/.ny określa również jako pewien „stan faktyczny wewnątrz państwa, regulowany lormami prawnymi i pozaprawnymi (moralnymi, religijnymi, obyczajowymi, zasa lami współżycia społecznego itp.), których przestrzeganie umożliwia normalno współżycie jednostek w organizacji państwowej w określonym miejscu i czasie"¹⁰.

Por. S. Bolesta, Pozycja prawna MO w systemie organów PRL, Warszawa 1973; idem, Pojęcie porządku ubllcznego w prawie administracyjnym, „Studia Prawnicze" 1983, nr 1; idem, Prawnoadministracyjne zagad lenia porządku publicznego, Warszawa 1997.

Por. idem, Pozycja prawna MO..., s. 118; idem, Prawnoadministracyjne zagadnienia..., s. 21.

^x idem, Pozycja prawna MO..., s. 121.

' Por.J. Zaborowski, Prawne środki zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, Warszawa 1977; lem, Administracyjnoprawne ujęcie pojęć „bezpieczeństwo publiczne” i „porządek publiczny” (niektóre uwagi 'świetle unormowań prawnych) 1983-1984, „Zjesz. Nauk. ASW”, nr 41. ¹

Miii li il u 11» l«. /> | iii’i /«• n *.i \v«»publlc/ne I porządek publiczny definiował I.. Urn^{2 3}, fu liiiUli mi, że bezpieczeństwo publiczne oznacza „uhm, w którym ogółowi oby u iirjj Indywidualnie nieoznaczonych, żyjącemu w państwie i społeczeństwie, nic H#i f ni lin i niebezpieczeństwo i lo niezależnie od tego, jakie byłyby jego źródłu", a Ml H» ii'M ii Im dcl inluje natomiast dokładniej porządku publicznego, wskazując fi diiiin, #i3 mi li msl się on „do tych zadań organów spraw wewnętrznych i innych Iłpfliiw administracji państwowej orąz\nl|których organizacji społecznych, które HtpiisiimInlo wiążą się z utrzymaniem p^>r*ądku umożliwiającego normalny roz-Wii( *\ i la w państwie"^u. Ujmując bezpieczeństwo i porządek publiczny od strony PfftMtlnel, I Urn słusznie podnosi, że kategorii tych nie można traktować jako cze-jjHi fila Ingo, niezmiennego. Tak jak życie społeczne ulega ciągłym zmianom, lak też iMileultl się zakres bezpieczeństwa i porządku publicznego, pojawiają się bowiem Ułityp niebezpieczeństwa, zmieniają się moralność, zwyczaje, prawo, etyka itp.³ P llłeral lirze na temat bezpieczeństwa i porządku publicznego, mimo trudności M ♦diliiiluwanlem samych pojęć, znajdujemy również próby klasyfikacji wszelkich M|« l‘ 11 iW z nimi związanych. Wyróżnia się tutaj ujęcie wąskie i szerokie oraz mate-I lilii im, Im ninlnc i instytucjonalne¹⁴.

1 Mmii ująć próby zdefiniowania pojęć: „bezpieczeństwo ludzi", „bezpieczeństwo ■yWlt zile" I „porządek publiczny" należy, zdaniem autora, wyjść od potocznego li li MMmmla, skoro - jak zostało to już niejednokrotnie podkreślone - ustawa nie ■filiiwaiIza (u własnej, odmiennej definicji.

■ Uwzględniając zatem reguły języka polskiego, termin „bezpieczeństwo" należy PUmłtfĆ jako stan niezagrożenia, spokoju,pewności, natomiast „bezpieczeństwo lilii z l " jeden ze szczególnych aspektów bezpieczeństwa - można określić jako ■UH Hlciagrożenia dla jakiegokolwiek dobra prawnego człowieka¹⁵. Chodzić tu {tyttzle głównie o wszelkie dobra osobiste i majątkowe, przynależne każdemu człowiekowi, Jak: życie, zdrowie, godność osobista, cześć, nietykalność, swoboda sumie-iiId, twórczość artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, własność i inne prawa fHttjąlkowe, jak również posiadanie. Bezpieczeństwo ludzi należy rozumieć zatem Ujęciu najbardziej ogólnym jako bezpieczeństwo każdego człowieka, niezależnie Mil jego narodowości, wyznania, poglądów politycznych¹⁶.

¹    flor. K. I Jra, Pojęcie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, „Państwo i Prawo” 1974, nr 2, s. 76 85;

Mmii \ lilii jii (Jbyimtelska. Pozycja prawna i zakres działania, Warszawa 1975; idem, Prawne zagadnienia bezpii *

I *MlW im jtańslwa, Rzeszów 1988.

E'* Ibidem, s. 124.

E ³ Ibidem, s. 126.

"    /., Kijak, Pojęcie ochrony porządku publicznego w ujęciu systemowym, „Zesz. Nauk. ASW” 1987, nr 47,

1

Ihitlcm.s. 129-130._

2

Słownik języka polskiego PWN, red. M. Szymczak, 1.1, Warszawa 1995, s. 139.

3

^,B flor. T. Hanausek, Ustawa o Policji. Komentarz, Kraków 1996, s. 16.