• staje się bardziej świadome i pewne siebie,
• rozgrywa konflikty z rówieśnikami, bije i gryzie,
• wyraża potrzeby i uczucia gestami oraz słowami,
• potrafi się jut trochę kontrolować,
• po zdarzeniu, które je zdenerwowało, przechodzi szybko do porządku dziennego,
• zaczyna rozumieć oczekiwania społeczne.
Dziecko w wieku przedszkolnym (3*6 roku życia)
• zaczyna bawić się w grupie,
• nawiązuje przyjaźnie,
• przestrzega reguł,
• bawi się razem z innymi,
• przejmuje system wartości rodziców,
• inaczej traktuje dorosłych, a inaczej rówieśników,
• werbalizuje swoje uczucia,
• używa słów dla kontrolowania swoich impulsów.
Dziecko w wieku szkolnym (6-12 roku życia)
• ma już silniejsze poczucie własnej wartości,
• potrafi, kierując się rozsądkiem, kontrolować swoje emocje, odwlekać działanie, osiągać cele, kierować swoim zachowaniem,
• przyswaja wartości, normy, reguły,
• rozpoznaje sprzeczne ze sobą poglądy i toleruje różne prze konania,
• identyfikuje się z rodzicami jako wzorem rodzicielstwa,
• mocniej identyfikuje się z rówieśnikami tej samej płci.
W każdej fazie życia dzieci stoją przed zadaniem umiejętności postawienia na swoim, rozgraniczenia między pewnymi rzeczami i kształtowania własnych granic oraz powiedzenia „nie”. Często może odbywać się to tylko w ramachkon-fliktu. Dzieci uczą się, jak prowadzić spór z rówieśnikami i dorosłymi. Poznają, w jaki sposób moina kłócić się fair, zawrzeć kompromis i pogodzić się. Bunt, niestosowne zachowania, gniew - należą do dziecięcego obszaru doświadczeń. Agresywne zachowanie staje się wtedy problematyczne, kiedy pojawia się za często i niewspółmiernie do sytuacji. Zbytnia draźliwość, dawanie upustu swojej złości w sposób niestosowny oraz niedostateczna umiejętność samokontroli prowadzą do tego, że takich dzieci się unika, są one społecznie odrzucane i izolowane.
Zjawisko „złości" z naukowego punktu widzenia
Zaburzenia zachowania społecznego
Dzieci z zaburzeniami zachowania społecznego regularnie naruszają prawa innych oraz obowiązujące normy i zasady społeczne. Robią to otwarcie albo skrycie. W diagnostyce rozróżnia się dwa typy zaburzeń zachowania społecznego: takie, które pojawiają się przed 10 rokiem życia, oraz zaczynające się wraz z wejściem w okres dojrzewania.
Przed dziesiątym rokiem życia zaburzenia zachowania społecznego mają raczej charakter otwarto-agresywny. W tej grupie mamy większą liczbę chłopców niż dziewcząt. Natomiast wtedy, gdy problemy z funkcjonowaniem w społeczności pojawiają się wraz z wejściem w okres dojrzewania, mamy do czynienia raczej z agresją ukrytą i w tym przypadku liczba „dotkniętych” nią dziewcząt jest prawie taka sama, co chłopców.
U dzieci z zaburzeniami zachowania społecznego rozwiną się z dużym prawdopodobieństwem poważne problemy emocjonalne oraz trudności w sferze osiągania celów. Naukowcy