31396 IMG67 (3)

Przedmowa do wydania drugiego

Kilka lal temu został wyczerpany nakład niniejszego podręcznika : dendrome trii. Zaszła więc potrzeba jego wznowienia. tym bardziej te na rmku wydawniczym prak jest książek omawiających metody pomiaru drzewa i drzewostanu

Poprzednie wydanie książki składało się z 5 części pomiar drzewa lezącego, pomiar drzewa stojącego, pomiar drzewostanu, określenie wieku drzewa i drze* o stanu i określenie przyrostu drzewa i drzewostanu Niniejsze wydanie uzupełniono o część VI. w której przedstawiono metoda pomtam kompleksu leśnego Metody takie stosowane są od wielu lat w krajach o dużych obszarach leśnych I Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Kanada. Bruzylui. Rosja¹ W ostatnich latach metody te stosowane są również w krajach europejskich, w pm i w Polsce

Teoretyczne podstawy wielkoobszarowych metod pomiaru lasu daje wyodrębniona ze statystyki matematycznej dziedzina nauki znana metodą reprezentacyjną Jednym z twórców tej metody jestpeof dr hab Jerzy Spława Neyman. który h- latach międzywojennych wykładał statystykę matematyczną w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego

W niniejszym wydaniu omów iono niektóre sposoby pomiaru lasu oparte na metodzie reprezentacyjnej W sposobach tych uwzględniono następujące schematy losowania próby prosty zwrotny i bezzwrotny, systematyczny i warstwowy. Problematyka estymacji parametrów populacji dotyczyć będzie wartości średniej, wartości globalnej i frakcji elementów wyróżnionych w populacji

Autor żywi nadzieję, że problemy przedstawione w zwięzły sposób w książce zainteresują czytelnika i zachęcą go do pogłębienia wiedzy Z zakresu dendrometru zawartej w tnnvcfc podręcznikach oraz literaturze fachowej

Arkadiusz Bruchwald

Warszawa, styczeń 1995 r.

Wstęp

Do rozwiązywania wtelu tudań nauki i praktyki leśnictwa niezbędne są odpowiednie informacje o łeue Informacje te moją dotyczyć różnych grup zagadnień. t których przykładowo można wymienić geodezyjne, inżynieryjne, siedliskowe i dendromrtryc zne Informacje dendrometryczne mogą dotyczyć wielu cech drzewa i drzewostanu, z kiórych najważniejszy nu tą miąższość, przyrost miąższości oraz wiek drzewa i drzewostanu Metodami pomiaru tych cech zajmuje się jedna z najstarszych nauk leśnych - dendrometru

Obiektem pomiarów dendrometrycznych jest najczęściej drzewo - jego część nadziemna, którą stanowi pień (strzała) i gałęzie, oraz część podziemna, którą stanowią korzenie W zakres pomiarów może wchodzić również drewno lane i ciosane. W teoretycznych badaniach dendrometrycznych obiektem pomiaru mogą być również regularne bryły obrotowe, do których można na przykład zaliczyć walec, para-boloidę i stożek

Niektóre cechy brył regularnych mają inną nazwę niż odpowiednie cechy dla drzew. U brył regularnych mierzymy np średnicę w określonych miejscach, natomiast u drzew grubość Wynika to stąd. że przekrój poprzeczny u bryt regularnych jest kołem, natomiast u drzew figurą nieregularną Dla bryt regularnych określa się objętość, która jest odpowiednikiem miąższości u drzew

Zadaniem dendrometru jest tworzenie metod pomiaru i ich doskonalenie W historii dendrometru wyróżnić można dwa kierunki tworzenia i oceny metod pomiaru - kierunek matematyczny i kierunek empiryczny Kierunek matematyczny zakładał, że drzewo jest swym kształtem zbliżone do regularnych bryt obrotowych. Badania koncentrowały się więc na opracowaniu takich metod pomiaru, które dla brył regularnych dawałyby najlepsze wyniki - najmniejsze błędy Matematyczny kierunek badań rozwinął się szczególnie w Niemczech w pierwszej połowie XIX wieku. W Polsce czołowym przedstawicielem tegoluerunku badań byl prof Tadeusz Wielgosz; przykładem jest jego praca pt ..Teoria dokładności wzorów ksylometrycz-nych” opublikowana w 1926 r W empirycznym kierunku badań szukano takich metod pomiaru, które dawałyby najlepsze wyniki dla drzew i drzewostanu. Badania takie prowadzone były m m w Niemczech, począwszy od początku XIX wieku. Czołowym przedstawicielem tego kierunku badań w Polsce był prof. Jerzy Grochowski; przykładem jest jego praca pt ..Wykładnik kształtu strzały. Jego rola w dendrometru i w doświadczalnictwie leśnym" opublikowana w 1933 r. W tej wybitnej pracy prof Jerzy Grochowski - nie negując osiągnięć matematycznego kierunku badań - wskazuje, że rozwój dendrometrii możliwy będzie jedynie w przypadku równoległego rozwoju znajomości obiektu badawczego, jakim jest drzewo i drzewostan. Wskazuje on również na konieczność zastosowania w badaniach nad strukturą drzewostanów podstawowego narzędzia - metod statystyki matematycznej.