31596 IMGh69

wolniej opanowuje niektóre tylko umiejętności mchowe, przy innych rozwijających się w tempie normalnym. Opóźnienia mogą być związane z niejednakowym tempem dojrzewania układów stawowo-mięśniowych, co wyraża się w niedostatecznym dla danego mchu napięciu mięśniowym. Brak umiejętności dostosowywania napięcia mięśni do osiągnięcia optymalnej precyzji charakteryzuje dzieci niezręczne ruchowo. Opóźnienie mchowe u dziecka może się wiązać z całokształtem jego rozwojowego opóźnienia i wówczas mamy do czynienia z tzw. ogólnym niedorozwojem psychoruchowym. Czasem jednak niedorozwój mchowy występuje u dzieci o zupełnie prawidłowym, a niekiedy ponadprzeciętnym rozwoju umysłowym. Powoduje zachwianie równowagi w rozwoju aparatu lokomocyjnego i manipulacyjnego. Jest konsekwencją schorzeń lub uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego lub w wielu przypadkach jest spowodowane niewłaściwymi warunkami wychowawczymi. Zaburzenie i opóźnienie rozwoju motorycznego może wyrównywać się w ciągu kilku lat życia dziecka. Może też przetrwać aż do wieku dojrzałego, pozostawiając ślady na całe życie. Decyduje o tym rodzaj i stopień zaburzenia oraz okres, w którym podjęto odpowiednią stymulację z prawidłowo zorganizowaną pracą kompensacyjną.

a. Zaburzenia rozwoju aparatu lokomocyjnego

Zakłócenia i opóźnienia rozwoju aparatu lokomocyjnego określa się w literaturze jako niezręczność mchowa całego ciała. Są to fragmentaryczne deficyty w rozwoju rytmu i tempa sprawności mchowych dziecka, które wyrażają się brakiem precyzji oraz trudnością w opanowaniu mchów podstawowych i niezbędnych w życiu człowieka. Opóźnienia rozwoju aparatu lokomocyjnego mogą być niejednakowe zarówno ze względu na zakres, jak i stopień nasilenia¹³.

Zaburzenia rozwoju mchowego można podzielić na kilka gmp objawowych:

¹³ H. Nartowska, Opóźnienia i dysharmonie..., op. cit., s. 32—33.

42