31630 img931 (4)

W zróżnicowany sposób mogą być również realizowane grupy, w których spółgłoska półotwarta występuje między bezdźwięczną spółgłoską właściwą (obstruentem) a inną półotwartą. Połączenia tego rodzaju mogą być realizowane na jeden z trzech następujących sposobów:

1.    w wyniku regresywnych upodobnień następuje ubezdźwięcznienie spółgłoski półotwartej,

2.    obydwie sąsiadujące ze sobą głoski półotwarte wymawiane są dźwięcznie, a więc niezależnie od kontekstu,

3.    zredukowana zostaje spółgłoska półotwarta zajmująca centralną (środkową) pozycję charakteryzowanych tutaj połączeń. Działają zatem następujące' reguły:

t

litera oznaczająca ₊    litera oznaczająca ₊ litera oznaczająca

bezdźwięczny obstruent    półotwartą    półotwartą

I

I

1

[bezdźwięczny obstruent + bezdźwięczna półotwarta + bezdźwięczna półotwarta] albo:    [bezdźwięczny obstruent + dźwięczna półotwarta + dźwięczna półotwarta]

albo:    [bezdźwięczny obstruent + dźwięczna półotwarta],

por.:

pomyślny —_; [pomyślny] albo [pomyślny], albo [pomyśny] rzemieślnik — [żem’ieślńik] albo [źenTieślńik], albo [żem’ieśńik] cieplny — [ćeplny] albo [ćeplny] — w tym wypadku redukcja nie jest raczej obserwowana * [ćepny]

litera oznaczająca + litera oznaczająca + bezdźwięczny obstruent półotwartą    półotwartą

ł

1

[dźwięczna półotwarta + bezdźwięczna półotwarta + bezdźwięczny obstruent]

albo:    [dźwięczna półotwarta + dźwięczna półotwarta + bezdźwięczny obstruent]

albo:    [dźwięczna półotwarta + bezdźwięczny obstruent],

por.:

ziarnko — [źarnko] albo [źarnko], albo [źarko] garnka — [garnka] albo [garnka], albo [garka] garnczka — [garnćka] albo [garnćka], albo [garćka]

Żywym zjawiskiem jest także ubezdźwięcznienie zarówno spółgłosek półotwartych, jak i samogłosek występujących w wygłosie absolutnym (przed pauzą) frazy wymawianej z intonacją opadającą, zwłaszcza jeśli segmenty te pojawiają się po bezdźwięcznej spółgłosce właściwej. W tego ro-

d/.aju wypadkach obserwujemy wariantywne realizowanie spółgłosek polni wartych i samogłosek pod względem dźwięczności, co obrazują następujące reguły (por. Sawicka 1995: 141).

/nak bezdźwięcznego obstruentu    +    znak samogłoski    +    znak półotwartej    +    pauza

i

I

I

i

nlbo:    [bezdźwięczny obstruent + bezdźwięczna samogłoska + bezdźwięczna półotwarta]

iilbo:    [bezdźwięczny obstruent + dźwięczna samogłoska + dźwięczna półotwarta], por.:

Połóż go na fotel. — [fotel] albo [fotel]

Zagrano wtedy polski hymn. — [xymn] albo [xymn]

znak bezdźwięcznego obstruentu    +    znak półotwartej    +    znak samogłoski    +    pauza

!

i

■

*

nlbo:    [bezdźwięczny obstruent + bezdźwięczna półotwarta + bezdźwięczna samogłoska]

nlbo:    [bezdźwięczny obstruent + dźwięczna półotwarta + dźwięczna samogłoska], por.:

Mieszka w Nakle. — [... nakle] albo [... nakle]

Nie ma pisma. — [,..p’isma] albo [p’isma]

/unk bezdźwięcznego .bsiruentu	znak ^+ samogłoski ^+	znak półotwartej ^+ i	znak dźwięcznego pauza obstruentu
ilbo:		1 ł
bezdźwięczny obstruent	bezdźwięczna samogłoska	bezdźwięczna półotwarta		bezdźwięczny obstruent
ilbo:
bezdźwięczny obstruent	dźwięczna samogłoska	dźwięczna półotwarta	+	bezdźwięczny obstruent

por.:

Odstaw wóz na parking. — [... park’irjk] albo [...park’ii]k] Wykonali pożegnalny song. — [... sorjk] albo [... soljk]

KM