Typologia relacji pacjent - lekarz wg. T. Szasz, M. H. Holender - (1956)
OOO
oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
Typ stosunku |
Rola lekarza |
Rola pacjenta |
Przykład kliniczny |
Prototyp stosunku |
Aktywność -Współpraca |
Robić coś dla pacjenta |
Przyjmuje biernie |
Narkoza, śpiączka, ostry uraz. zamroczenie |
Rodzic- niemowlę |
Kierowanie -Współpraca |
Mówi pacjentowi co robić |
Współpracuje jest posłuszny |
Choroby ostre, zakażenia |
Rodzic - dziecko |
Obopólne uczestnictwo |
Pomaga pacjentowi, żeby sobie pomógł sam |
Partner |
Choroby przewlekłe. psychoanaliza |
Dorosły - dorosły |
OOO OOOO OOOOO
oooo ooooo
Relacja lekarz- pacjent; Emanuel, Emanuel ( 1992)
1. Model paternalistyczny: lekarz decyduje, jaki sposób leczenia jest najodpowiedniejszy, stara się nakłonić pacjenta do wyrażenia zgody, jest strażnikiem interesu pacjenta.
2. Model informacyjny: lekarz jest ekspertem i profesjonalistą dostarczającym pacjentowi niezbędnych informacji, pacjent dokonuje wyboru metod leczenia.
3. Model interpretacyjny: lekarz dostarcza informacji o stanie zdrowia pacjenta oraz o ryzyku i korzyściach związanych z różnymi sposobami leczenia, lekarz występuje w roli doradcy, pomaga interpretować wartości pacjenta
4. Model deliberacyjny: wspólne naradzanie się, lekarz występuje w roli nauczyciela lub przyjaciela, prowadzi dialog aby rozważyć wszystkie pozytywne i negatywne aspekty różnych metod leczenia, przekonuje do najbardziej godnych uznania wartości.
Relacja lekarz-pacjnet; DiMatteo
1. Model bierny: pacjent nie może uczestniczyć w leczeniu,
2. Model kierowania: lekarz ponosi ciężar odpowiedzialności za postawienie diagnozy i leczenie
3. Model współuczestniczenia: zakłada wspólne podejmowanie decyzji dotyczących wszystkich aspektów opieki nad chorym (od zaplanowania badań diagnostycznych do wyboru sposobu leczenia).
OOO
oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
Relacja lekarz - pacjent T. Quill
1. Każdy uczestnik procesu leczenia ponosi określoną odpowiedzialność.
ooo oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
2. Kontakty opierają się na obopólnej zgodzie i nie są obowiązkowe.
3. Istnieje wola negocjowania.
4. Każda ze stron musi odnieść jakąś korzyść z tych relacji.
Partnerstwo = pacjent i lekarz zgodni co do zasad współdziałania (wynegocjowana umowa) stają się partnerami, obowiązki każdej ze stron ściśle określone, gotowość do przyjęcia wzajemnego oddziaływania w celu należytego pokierowania leczeniem.
Prawo pacjenta do pełnej informacji jako podstawa relacji lekarz- pacjent |
oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o 0 |
Schemat przekazywania informacji: | |
* Przekaz powinien mieć charakter procesualny, przebiegać w czasie i być stopniowo udostępniany. | |
' Uwzględniony powinien być kontekst sytuacyjny i językowy przekazywanych informacji. | |
* Ważne jest ustalenie tego co pacjent już wie lub podejrzewa oraz jaki jest jego stan psychiczny. | |
' Należy zindywidualizować przekaz do możliwości konkretnego pacjenta informować zgodnie z jego możliwościami percepcyjnymi. | |
* Winny być stworzone warunki do przyjęcia niekorzystnych informacji. | |
* Pacjentowi należy udzielić wszechstronnego wsparcia zwłaszcza w obszarze psychicznym, duchowym, społecznym oraz rzeczowym i informacyjnym. |
* Opieka zdrowotna koncentruje się na oferowaniu choremu tego, czego sam nie posiada: lekarstw, wiedzy, umiejętności terapeutycznych, zrozumienia problemu medycznego.
Wywiad motywujący stara się wydobyć z pacjentów to, co już posiadają.
* Efektywny sposób dopingowania pacjentów do zmiany różnego rodzaju ryzykownych dla zdrowia zachowań.
* Pozytywne efekty w walce z: chorobą sercowo-naczyniową cukrzycą, nadciśnieniem, psychozą zakażeniem wirusem HIV
ooo oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
'Sposób rozmowy z pacjentem w znacznym stopniu wpływa na jego motywację do odrzucenia szkodliwych nawyków.
* Istotą wywiadu motywującego stanowi: współpraca, sugestia, poszanowanie autonomii pacjenta.