31942 IMGs19

pil pytanie, czy język migowy jest równorzędnym, porównywaj W* P językiem fonicznym środkiem nauczania-uczenia się i komunikacji, ■liHBint w dalszym ciągu istnieją uzasadnione wątpliwości co do tego, czy HKifll dtaieclai naeslyszącego powinien dokonywać się drogą przekazu nie-woMk^o w sytuacji, kiedy możliwe jest wykorzystanie dla celów rewali-dacyrnycb nawet mimmalr.ych resztek słuchu już w okresie niemowlęcym.

Posługując saę w pracy pedagogicznej metodami nawiązującymi do szkoły fimacnsldej, bierzemy pod uwagę przede wszystkim inność osoby z uszkodzonym słuchem, jej biologiczną i psychologiczną odmienność; rewalidacyjny ceł jest zubożony, mieści się w istocie jedynie w obrębie samej osoby z uszkodzonym narządem słuchu i w jej rozwoju w podkulturowym środowisku niesłyszących.

Metody, które wywodzą się ze szkoły niemieckiej, z kolei służą realizacji Ecwafedacyrnegc celu. który mieści się jakby poza niesłyszącą jednostką i poza ppdkidnrrą mssiyszących. - grupą odniesienia jest tu społeczność hllti słyszących i cele tej społeczności, czyli - świat ludzi słyszących oaz przyswojenie dorobku kulturowego, uczestniczenie w kulturze i w jq rozwoju przez integrację społeczno-zawodową. Zwolennicy szkoły niemieckie; będą zatem podkreślać nie różnice (a więc np. uszkodzenie słu-ckł, ale 10, co jest wspólne wszystkim ludziom w ich dążeniu do rozwoju potrzeb poznawczych i społecznych, co w praktyce surdologicznej hętbir się przejawiać w podkreślaniu nie tyle ograniczeń, ile możliwości wy-brymni i i rozwoju w pracy poznawczej zachowanych resztek słuchu. Psychofizyczna mość oraz wspólna dla wszystkich słyszących i niesłyszących feorirt a wron znajdują odbicie w stosowaniu metod uwzględni aj ących za-dw ■MływMtałne możliwości i ograniczenia osób z uszkodzonym słuchem, jak też potrzeby ogólnospołeczne. Grupą odniesienia staje się zarówno IŚkktnmmM- osób stanowiących podkulturę niesłyszących, jak i społeczność a celem - wszechstronny rozwój jednostki, na miarę jej indywidualnych możliwości

2. PODSTAWY KONSTRUOWANIA CELÓW KSZTAŁCENIA I W YCHOWANIA

Dkmnjąc próby sformułowania celów wychowania w surdopcdagogice, przyjmujemy ogólną definicję określającą, czym Mfc pedagogicznych Zajmują się one w y c h o -

w a n i e m, czyli, jak powiada Czesław Kupisiewicz „zamierzonymi i świadomie podejmowanymi czynnościami, mającymi na celu ukształtowanie osobowości wychowanka według społecznie zaakceptowanego wzoru, czyli ideału wychowawczego”¹. W nieco innych ujęciach wychowanie jest „kształtowaniem określonego dziecka, należącego do danego narodu, do danego środowiska społecznego, do danego momentu historycznego”² i „w swej istocie jest niczym innym, jak kształtowaniem człowieka (...) w znaczeniu doskonalenia każdego indywidualnego człowieka we wszystkich dziedzinach jego życia i działalności, czyli kształtowaniem osoby ludzkiej”^{3 4}.

Wynika stąd, że podstawowym celem wychowania jest rozwijanie osobowości wychowanka (dodajmy, w procesie interakcji zachodzącej między wychowawcą a wychowankiem, wychowawcą a grupą wychowanków oraz między samymi wychowankami); rozwój ten dokonuje się w sposób ukierunkowany i celowy, tzn. kształtowanie się ostatecznego obrazu osobowości jednostki odnosi się do określonego, aprobowanego w danej społeczności idealnego wzorca, czyli ideału wychowawczego.

Aprobując rozwój osobowości jako naczelny cel postępowania rewalidacyjnego także w surdopedagogice trzeba rozważyć i przyjąć określony sposób I rozumienia pojęcia osobowości. Pedagogika bowiem, w tym i surdo-pedagogika, jako dział wiedzy naukowej o powiązaniach interdyscyplinarnych, wykorzystuje dorobek badań i przemyśleń innych nauk na temat oso-I bowości i mechanizmów jej rozwoju w celu poszukiwania optymalnych metod jej kształtowania.

Tak więc, socjologowie rozpatrują osobowość w jej uwarunkowaniach społecznych i kulturowych. Osobowość to dla nich „element społeczny w człowieku, to zintemalizowana kultura, to dynamiczna organizacja idei, postaw, nawyków nadbudowanych nad naturą biologiczną” | W tym rozumieniu osobowość jest przede wszystkim unikalnym, indywidualnym wytworem społecznym, ukształtowanym w procesie socjalizacji, a więc wzrostu i rozwoju biologicznego, psychicznego i społecznego; jest realizacją

1

   Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1984, s. 11.

2

   J. Maritain, Od fdozofii człowieka do filozofii wychowania, [w:] F. Adamski (red.), Cziowiek-Wychowanie-Kultura. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków 1993, s. 61.

3

   J. M a j k a, Wychowanie personalistyczne - wychowaniem integralnym1 [w:] F. Adamski (red.), Cziowiek-Wychowanie-Kultura. Wybór tekstów, Wydawnictwo WAM Ksiffik Jezuici, Kraków 1993, s. 96.

4

   J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970.1 106.