Powstaje więc pytanie, czy zarządzanie logistyczne jest jakąś nową metodą zarządzania cz> też odrębną koncepcją zarządzania stosującą specyficzne, clia-rakłen styczne tylko dla logistyki narzędzia zarządzania, a może wreszcie orientacją w zarządzaniu? Dotychczasowy dorobek teorii i praktyki logistyki wskazuje, że zarządzanie logistyczne nie jest jakąś nową metodą zarządzania, jak np zarządzanie: systemowe, przez cele czy też strategiczne, aczkolwiek logistyka wykorzystuje te metody. Nie jest też odrębną koncepcją zarządzania stosującą specyficzne, charakterystyczne tylko dla logistyki narzędzia zarządzania (instrumenty, reguły, procedury), taką jak np. koncepcja zarządzania jako wykonywanie władzy czy koncepcja administracyjna^. W zarządzaniu logistycznym wykorzystuje się przecież procedury i instrumenty stosowane w znanych klasycznych koncepcjach zarządzania. Ponieważ zaś logistykę uznaje się za określoną filozofię postępowania czy też sposób myślenia, zarządzanie logistyczne można uznać za orientację w zarządzaniu. Zdefiniowanie orientacji logistycznej jest dosyć trudne ze względu na w ieloaspektowość tego pojęcia. Termin ten nic jest zbyt popularny w literaturze. Niekiedy używa się go intuicyjnie jako ukierunkowanie działalności gospodarczej przedsiębiorstw.
Ogólnie, orientacja może oznaczać kierowanie się przedsiębiorstwa w swoich zachowaniach ważnymi wartościami, czynnikami i procesami dla uzyskania określonych własnych korzyści oraz korzyści współpracujących partnerów rynkowych100. Orientacja logistyczna ma charakter przepływowy. Oznacza kierowanie się przedsiębiorstw w swoich zachowaniach ważnymi wartościami, czynnikami i procesami o charakterze logistycznym dla zapewnienia sprawnego i efektywnego przepływu materiałów, półproduktów i wyrobów finalnych wewnątrz przedsiębiorstwa oraz w łańcuchach logisty cznych i łańcuchach dostaw. Orientację logistyczną należy więc uznać za ważne kryterium zarządzania przedsiębiorstwami. U względniając jej istotę oraz funkcje zarządzania, można w- następujący sposób zdefiniować zarządzanie logistyczne: zarządzanie logistyczne to proces kompleksowego planowania, organizowania i kontrolowania działań logistycznych realizowanych dla zapewnienia sprawnego i efektywnego przepływu materiałów, półproduktów oraz wyrobów finalnych w przedsiębiorstwach oraz łańcuchach logisty cznych i łańcuchach dostaw.
Tak rozumiane zarządzanie logistyczne dotyczy działań logistycznych realizowanych przez własne i/lub obce jednostki organizacyjne w odpowiednio
Szersze ro/uimiu o koncepcjach zarządzania przedstawiono w prac> Współczesne koncepcje zarządzania Praca zbiorowa pod red. A Koźmińskiego. PWN. Warszawa 1987.
Bardzo interesujące rozwalania o oticnlagi marketingowej przedsiębiorstw przedstawiono w Orientacje marketingowe podmiotów gospodarczych. Praca zbiorowa pod red L Żabińskiego ĄE. Katowice 1999
ukształtowanych systemach i formach organizacji logistyki. Przykładem są dywizjony ds. obsługi logistycznej w amerykańskich korporacjach produkcyjno--handłowych wykonujące nie tylko funkcje realizacyjne, ale także zarządcze w całej korporacji w obszarze logistyki. Problemy te szerzej przedstawiono w rozdziale V.
Orientację logistyczną w zarządzaniu wyrażają cele strategiczne logistyki, takie jak:
minimalizacja czasu przepływu materiałów, półproduktów i wyrobów finalnych,
- zapewnienie jak najniższego, ale akceptowanego poziomu kosztów logistycznych w łańcuchach logistycznych,
- minimalizacja poziomu zapasów,
- zapewnienie wysokiego poziomu obsługi klientów.
Istotą zarządzania logistycznego nie jest więc sterowanie poszczególnymi, odrębnymi działaniami logistycznymi, ale zarządzanie całością działań logistycznych przedsiębiorstw współpracujących w łańcuchach logistycznych i łańcuchach dostaw. W zarządzaniu logistycznym mieści się proces zarządzania czasem realizacji działań logistycznych związanych z wykonaniem określonego zamówienia. Czas realizacji działań logistycznych101 to okres od momentu podjęcia decyzji dotyczących źródeł zaopatrzenia w surowce i komponenty aż po końcową dystrybucję i pomoc posprzedażną. Zarządzanie czasem realizacji działań logistycznych ma coraz większe znaczenia ze względu na konieczność zapewnienia niezawodności dostaw oraz spójności czasu realizacji dostawy. Czas realizacji zamówienia staje się bardzo ważnym źródłem przewagi nad konkurencją. Tak rozumiane zarządzanie logistyczne wymaga spełnienia następującego warunku: przepływ materiałów, półproduktów i wyrobów finalnych oraz informacji w przedsiębiorstwie oraz łańcuchu logistycznym powinien być zarządzany jako jeden system.
Rozróżnienie terminu logistyki i zarządzania logistycznego wynika z możliwości zróżnicowanego podejścia do całokształtu logistyki. Punktem wyjścia relacji logistyki i zarządzania logistycznego jest sformułowanie celów logisty ki oraz ustalenie jej zadań. Cechą charakterystyczną zarządzania logistycznego jest kompleksowość logistycznych sytuacji decyzyjnych. Jest ono przeciwstawieniem tradycyjnej orientacji logistyki opartej na podejściu segmentowym i operacyjnym. Zarządzanie logistyczne oferuje odpowiednie metody i procedury służące rozwiązywaniu problemów logistyki. W ten sposób uwidacznia się przej-
101 Szerzej problematyki; zaradzania czasem działań przcdsiauin miedzy innymi M Chrótopher. Logistyka,--, op. cii.