33363 skanuj0033 (90)

2.4. U progu nowego tysiąclecia - potencjalne zagrożenia dla przyrody w XXI wieku

57

roślin i zwierząt nie zdołają się przemieścić równie szybko, ponieważ ewolucja adaptacji organizmów do zmian klimatycznych jest znacznie wolniejsza. Wiele gatunków roślin i zwierząt może wyginąć z powodu utraty odpowiednich dla nich siedlisk, co oznaczałoby dalszy spadek różnorodności biologicznej biosfery (Strzępek i Smith 1995).

Takie sygnały już się pojawiły. Na przykład, dyrektor generalny Światowego Funduszu Ochrony Przyrody (WWF) Claude Martin informował na kongresie Światowej Unii Ochrony Przyrody w Montrealu (1996), że z powodu zmian klimatycznych zanika 15 wielkich ostoi ptasich. Według prawdopodobnej wersji wypadków zachowają się głównie pospolite gatunki o najszerszej amplitudzie ekologicznej. Możliwe jednak, że dzięki wprowadzeniu w życie zapisów ramowej konwencji klimatycznej, zwłaszcza zaś Protokółu z Kyoto, emisja gazów cieplarnianych zostanie istotnie zredukowana, a wizja globalnej katastrofy biosfery oddalona.

GM0

w uprawach roślin i hodowli zwierząt

Lata

2.8. Wzrost powierzchni upraw roślin genetycznie modyfikowanych GMO na świecie (wg OECD-FAO 2006)

Według opinii niektórych przyrodników, potencjalnym zagrożeniem dla przyrody jest wreszcie wielka ekspansja rolnictwa opartego na organizmach genetycznie zmodyfikowanych, zwanych w skrócie GMO (genetically modified organisms), a zaburzenia, jakie mogą spowodować GMO uwolnione do środowiska, w naturalnych i półnaturalnych ekosystemach, będą jeszcze większe niż te spowodowane introdukcją gatunków obcych. Uprawa roślin genetycznie modyfikowanych (transgenicz-nych) na wielką skalę stała się jednak faktem. Od 1995 roku areał tych upraw stale rośnie, podobnie jak rośnie liczba krajów zainteresowanych uprawą roślin trans-genicznych (rys. 2.8). W 2005 roku wszystkie pola z GMO zajmowały 90 min ha, czyli obszar niemal trzykrotnie większy niż powierzchnia Polski, rok wcześniej 81 min ha. W Stanach Zjednoczonych, które są światową potęgą uprawy roślin transgenicznych, ich powierzchnia stanowi ok. 55% całkowitego areału pól (49,8 min ha), w Argentynie 19%, w Brazylii 10%, a w Kanadzie i Chinach po 5%. Liczba państw, w których uprawia się GMO wynosi obecnie 21 i z roku na rok rośnie. Popierają tę produkcję, poza Stanami Zjednoczonymi i Argentyną, także rządy Indii, Meksyku, Paragwaju, Rumunii, Hiszpanii i kilku innych krajów. W 2005 roku wprowadzono GMO na pola Niemiec,

Francji, Czech i Portugalii.

Pierwszą rośliną genetycznie zmodyfikowaną i wprowadzoną do obrotu bvł pomidor, a obecnie pierwsze miej-