33369 Obraz (548)

47

możemy

tekstów.

' urody, ale albo •.wraził tu włas-•v Rozmyślaniu, dają

odpis Xr-z.ec\\ -spo-

chędoga o mące :zw. Akta Piłato-

: na Sprawa chę-: polskich. Autor atki Boskiej pod tł i komentował.

. W scenie poje j Pan Jezus na męki nie rozmno-słyszeć”. W ten .adczeniami i spo-ibóstwieniu, stają

rów niewiele: parę .wory w języku na-

;est tak skromny, sytuacja polityczna rok pięknych, wyszczególnię groź-ryczyna — to lekce-coku: jako przykład krzyskich, który zo-!agładę średniowiecz-przez polskie ziemie

.kich pisanych począt-Anonim), a potem bywali wiedzę i w za-

lub przekłady dzieł łacińskich, często artystycznie ciekawsze od pierwowzorów, jak Rozmowa mistrza Polikarpa ze Smier-

IX. Uwagi końcowe

granicznych wojażach zapoznawali się z tendencjami panującymi w ów-:;esnym piśmiennictwie. Dzieła tych pisarzy są związane z rzeczywistością rolską, dotyczą polskich spraw, a ich literacki i językowy kształt odpo-wadal ówczesnym wymaganiom.

Pierwsze utwory w języku narodowym powstały slosUfrkOWO pilLIh), :: dopiero w XIII wieku, ale zarówno kunsztowne Strofy Bogurodzicy, Z.L artyzm Kazań świętokrzyskich czy poufała gawęda Kazań gnieźnień-*ich świadczą o dużej sprawności pisarskiej anonimowych autorów zi~ze zorientowanych w teoretycznych założeniach kompozycji wiersza ~ prozatorskiej oracji. Te obserwacje pozwalają domyślać się z jednej srraEiy istnienia żywych kontaktów z ówczesną twórczością europejską, r drugiej — istnienia rodzimych ustnych utworów literackich, w których kierowała się ówczesna polszczyzna.

I bardziej ożywioną działalnością pisarską spotykamy się dopiero w 7 stuleciu. Sprzyja temu zarówno polityczna stabilizacja państwa zjcd-: acroaego przez Kazimierza Wielkiego, jak i działalność Akademii Kra-■nrskiej, częstsze niż w poprzednich stuleciach kontakty z europejskimi Lidkami naukowymi, udział w soborach, jak też wpływy humanizmu, *rar wyraźniej przełamujące się z tradycją średniowieczną.

* rezultacie powstaje piśmiennictwo -znacznie obfitsze, o bardziej róż-attrtćnei treści i formie. Szczególnie ważne osiągnięcia odnotowujemy w —emanie myśli polityczno-społecznej. Głośne wystąpienia Pawła Włod-ir^aza na soborze w Konstancji, jego koncepcja wojny sprawiedliwej nsprawiedliwej, teoretyczne uzasadnienie praw niewiernych do samo-Eaauiego państwowego bytu, jest jakby zapowiedzią polskich teorii poli->«:_ycr XVI wieku.

7 poezji dominuje tematyka religijna, ale coraz częściej dochodzi do . zwykłe ludzkie uczucie i pochwala radości życia. Wiele utworów to

apokryficzne Rozmyślanie przemyskie, zapoczątkowujące polską parą fabularną.

"5" zen sposób zmierzch polskiego średniowiecza jest zapowiedzią re-aescsrwego świtu.