33553 skanuj0180 (6)

Jeżeli siła Q_u wyznaczona z wzoru 8.4 mieści się w tych granicach, to uszczelka została dobrana prawidłowo. Dla Q_u < 1,2 Q warunek szczelności połączenia podczas pracy nie może być zachowany, dla Q_u> 1,3 Q zaś uszczelka może ulec uszkodzeniu przy montażu.

8.4. Zawory

Charakterystyka zaworów. Zaworem nazywa się zespół elementów służący do zmiany przepływu czynnika (cieczy lub gazu). Zmiana ta może polegać na regulacji lub odcięciu (zamknięciu) przepływu, utrzymaniu żądanego ciśnienia przed lub za zaworem, zmianie drogi lub rozgałęzieniu przepływu oraz na przepuszczaniu czynnika tylko w jednym kierunku itp. Istnieje bardzo wiele rozwiązań konstrukcyjnych zaworów, dostosowanych do rodzaju przepływającego czynnika i wymaganej wydajności, ciśnienia itd. Większość zaworów jest znormalizowanych, np. zawory: rurowe, silników spalinowych, aparatów tlenowych, do ciśnieniomierzy, do dętek, odpowietrzające i inne.

Rys. 8.8. Schemat zaworu rurowego

Zasadę budowy i działania zaworu rurowego przedstawiono na rys. 8.8. Głównymi częściami zaworu są: gniazdo i, tj. przegroda z otworem przepływowym, oraz zawieradło 2, tj. element zamykający gniazdo. Zawieradło i gniazdo są tak ukształtowane, aby zapewniał} szczelność zamykania. Gniazdo jest umocowane w kadłubie 4 zaworu (lub stanowi jego część), natomiast zawieradło jest elementem ruchomym, sterowanym przez odpowiedni mechanizm (na rys. 8.8 przesuw zawieradła zapewnia wrzeciono (śruba) 3, obracane np. kółkiem ręcznym 8). Wrzeciono musi być uszczelnione w celu zapobieżenia niepożądanym wypływom czynnika. Jednym z rozwiązań w tym zakresie jest zastosowanie dławnicy, którą stanowi: komora dławnicowa 5, wypełniona szczeliwem (materiałem uszczelniającym) 6, oraz dławik 7 dociskający szczeli-

WO.

Zawory powinny spełniać następujące wymagania: niezawodność działania, szczelność przy zamkniętym zaworze, małe opory przepływu oraz łatwe sterowanie.

Zawory mogą być sterowane:

•    przymusowo doraźnie (przez obsługującego zawór),

•    przymusowo w sposób ciągły (np. przez krzywkę, mimośród, regulator prędkości obrotowej i inne elementy, stanowiące fragment mechanizmów rozrządczych),

180