33770 IMG25 (2)

Ustalenie dwóch znaczeń podstawowych prastarego terminu w podany tu sposób, a mianowicie C_lP kształt językowy dzieto(f*2) zapis, wymienio-nego kształtu, pozwala też na sformułowanie w sposób jasny i zwięzły zadań tekstologii. Mieszczą się one jak łuk Volty między, dwoma biegunami dwóch podstawowych znaczeń słowa tekst.

Mamy dostęp do językowego kształtu dzieła literackiego tylko poprzez takie czy inne jego zapisy: autografy, kopie sprawdzone przez autora, kopie nie sprawdzone, druki autoryzowane i nie autoryzowane, słowem przez najrozmaitsze przekazy o większej lub mniejszej autentyczności. Na ich podstawie możemy, czasem z wielką precyzją, a czasem tylko w przybliżeniu, odtworzyć historię tworzenia się kształtu językowego dzieła i jego ostateczną postać, zgodną z twórczym zamierzeniem autora. Skoro kładziemy nacisk na to, że lekstologia odtwarza dzieje powstawania tekstu, tym samym zaliczamy do~jej zadań i ustalenie autorstwa w wyo^dlgi, gdy autor jest nieznany lub gdy autorstwo czyjeś jest sprawą sporną. W dziedzinie mediewistyki, gdy jakiś tekst, powielany i rozpowszechniany drogą odpisów, mógł doznawać licznych przeróbek i odgrywał rolę w życiu literackim jako wynik autorskiej współpracy różnych ludzi, sprawa historii tekstu wysuwa się nieraz na czoło badań. Natomiast w literaturze nowożytnej, gdy autor jest jeden i może kontrolować zgodność druku ze swoją intencją twórczą, historia tekstu służy głównie jako środek do precyzyjnego ustalenia ostatecznego kształtu językowego dzieła.

W zestawieniu z dwoma podstawowymi znaczeniami słowa tekst wszystkie inne użycia jego nie dotyczą istoty zjawiska przez ten termin nazywanego. Tu należą znaczenia korelatywne: tekst w przeciwieństwie do komentarza, do przypisów itp., tekst słowny do muzycznej kompozycji, tekst główny (dialog) i tekst poboczny (didaskalia) w utworze dramatycznym, teksty przeznaczone do nauki szkolnej, tekst w sensie perykopy ewangelicznej itd., itd. Termin drukarski nie ma ze wszystkimi pozostałymi znaczeniami nic -wspólnego. Nie obchodzi nas też polska czy obca frazeologią, gdzie tekst może występować jako utarta, ale daleka od podstawowego znaczenia przenośnia.