36201 Mikrobiologia6

190 Zakażenia grzybicze u zwierząt

W badaniu post mortem stwierdza się ogniska grzybicze we wszystkich narządach, osteolizę kości długich, dyskospondylozę. W kanale rdzenia kręgowego mogą być obecne złogi zawierające strzępki grzybni. Ostatnio opisuje się przypadki występowania aspergilozy u psów pozornie zdrowych, u których nie obserwowano występowania czynników sprzyjających zakażeniu, poza ewentualnie zwiększoną ekspozycją na dużą liczbę zarodników. Sprawą dyskusyjną pozostaje więc kwestia, czy w środowisku zaczynają się pojawiać szczepy Aspergillus o wyjątkowej zjadliwości, czy też u zakażonych psów klinicznie nie manifestowały się czynniki sprzyjające na przykład drastycznemu spadkowi odporności. U kotów aspergiloza na ogół manifestuje się dopiero w postaci rozsianej, przebiegającej gwałtownie, a rokowanie jest niepomyślne.

Duże emocje w literaturze naukowej wzbudza też ostatnio tak zwany sicie buiiding syndrom, czyli zjawisko „chorych budynków”. Zaobserwowano, ze szczególnie w.budynkach o zamkniętej cyrkulacji powietrza wyposażonych w klimatyzację lub w budynkach starych, zawilgoconych, lub stojących na podmokłych terenach odnotowuje się gorsze samopoczucie ludzi manifestujące się ciągłym zmęczeniem, bólami głowy, większą podatnością na choroby zakaźne i występowaniem alergii. Zjawisko to jest łączone ze wzmożoną kolonizacją ścian, przewodów wentylacyjnych lub podłóg w tych budynkach przez różne drobnoustroje, a szczególnie grzyby pleśniowe produkujące olbrzymią liczbę zarodników (fot. 97). Niektóre z tych grzybów należą do potencjalnie toksynotwórczych, to znaczy produkujących wtórne metabolity - mikotok-syny, które mogą być też obecne bądź w samych zarodnikach, bądź w postaci mikroaerozolu w powietrzu. Długotrwała ekspozycja na działanie mikotoksyn generalnie sprzyja szeroko pojętej immunosupresji i procesom nowotworowym. Opisywano już wiele przypadków alergii, a także chorób systemowych, w tym i grzybic związanych z przebywaniem w zagrzybionych pomieszczeniach. Wydaję się, że psy jako zwierzęta towarzyszące człowiekowi poddawane są podobnym zagrożeniom środowiskowym jak ludzie.

Większość badań epidemiologicznych dotyczy przypadków aspergilozy u ludzi, gdzie wyróżnia się trzy główne postacie choroby: reakcja alergiczna u ludzi chorych na astmę (alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna), kolonizacja i wzrost w uszkodzeniach płuc (np. w wyniku gruźlicy czy ropnia płuc), które uległy wyleczeniu z pozostawieniem jamy, w zatokach nosowych lub w przewodach słuchowych, gdzie obserwuje się postać zwaną grzybnialciem kropidlakowym (aspergilloma), oraz inwazyjna infekcja systemowa z zapale-

Fotografia 97. Konidiofor Aspergillus niger. Błękit metylenowy. Powiększenie 400x

niem płuc, martwicą w jamie nosowej lub zapaleniem ucha, która rozprzestrzenia się na inne części ciała poprzez krążenie (aspergillosis invasiva). Postać inwazyjna - zakażenie może dotyczyć również gałki ocznej, powodując ślepotę, a także każdego innego narządu, zwłaszcza serca, płuc, mózgu i nerek. Trzecia postać występuje prawie wyłącznie u ludzi z obniżoną odpornością z powodu choroby nowotworowej, AIDS, terapii immunosupresyjnej (u biorców przeszczepów), przyjmowania dużych dawek sterydów, chemioterapii lub innych chorób, w których występuje zmniejszona liczba leukocytów.

Rozpoznanie

Za patognomiczne dla aspergilozy jamy nosowej można uznać trzy symptomy:

1.    Utrzymujący się przez dłuższy czas wysięk surowiczo-ropny lub krwawienia z nozdrzy.

2.    Owrzodzenia nozdrzy (fot. 98) lub zmiany guzkowate błony śluzowej jamy nosowej.

3.    Utrzymująca się bolesność nosa lub jego okolicy.