36433 skanuj0105 (17)

108

JOANNA PRZYBYŚ

Współcześni turyści poszukują nowości przez powrót do tradycyjnych wartości społecznych. Nowe gusta i style nawiązują do przeszłości, zaś zapotrzebowanie staje się bardziej wyspecjalizowane. Podobny pogląd funkcjonuje nie tylko świecie zachodnim. W przywoływanej publikacji, C. S. Thompson (2004) wspomina o nostalgii jako sile sprawczej rodzimej turystyki wiejskiej w Japonii.

Współcześni turyści podobnie jak ich dziewiętnastowieczni poprzednicy kierują się stereotypem „wsi spokojnej, wsi wesołej”. Mają jednak, co ważne dla kwestii kreowania walorów turystycznych, większy dystans do doświadczanej rzeczywistości. W świecie współczesnej turystyki splatają się fakty i fikcja. Turysta postmodernistyczny używa intelektu i wyobraźni by wykreować własne wyobrażenie historycznych miejsc, odbyć indywidualną podróż w celu odkrycia samego siebie (Nuryanti 1996). Jak zauważa wielokrotnie tu cytowana polska badaczka wsi, dzisiejszy człowiek zaabsorbowany jest raczej sprawami odległymi, a nie bliskimi i bardziej podatny na wpływ obrazów niż realnych bodźców. Żyje w świecie idealnym bardziej niż w rzeczywistym (Bukraba-Rylska 2001). Taka postawa umożliwia świadome zaakceptowanie „uczestnictwa w grze”. Już w 1976 roku, przed epoką „relatywizującego wszystko” postmodernizmu, D. McCannell, pisząc o motywacjach turystycznych, wprowadził pojęcie „odgrywanej autentyczności” (staged authenticity). Na podstawie obserwacji wielu badaczy (Buck w: Garrod i in. 2006, Nuryanti 1996) możemy przyjąć, że dla turystów istotna jest zgodność doświadczenia z oczekiwaniami (na marginesie warto zauważyć w tym miejscu, że może być to również oczekiwanie zaskoczenia, gdyż ważną cechą wartościowego w rozumieniu wielu współczesnych turystów doświadczenia jest jego unikalność).

Jak pisze I. Bukraba-Rylska (2002), o tożsamości narodowej Polaków decydują w przeważającej części dwie formacje kulturowe, szlachecka i chłopska. Z warstwy chłopskiej wywodzi się przeważająca większość obywateli.

Nostalgiczne traktowanie wsi ma zatem, oprócz ucieczki od cywilizacji, także wymiar „powrotu do korzeni”. Wśród współczesnych mieszkańców miast ogromna większość ma krewnych na wsi, czy też sama się tam urodziła. Warto by, zdaniem autorki, sprawdzić empirycznie jak fakt ten wpływa na zapotrzebowanie i motywacje turystyczne. Z jednej strony ludzie pamiętający z doświadczeń własnych lub opowieści rodziców życie na wsi, mogą dotkliwiej odczuwać zgiełk i szybkość życia w mieście. Z drugiej strony, ci, którzy ze wsi „uciekli” nie muszą chcieć tam wracać.

Powszechne w polskim społeczeństwie posiadanie krewnych i powinowatych na wsi może ujmować wsi wynikającej z „egzotyki” atrakcyjności (nie ulega na-