34849 IMG!45 (5)

pozwala też umknąć standaryzacji i mechanicznego powielania model, aktywności wy*ępujących w bStkim jednostce otoczeniu społecznym

_\ bez uprzedniego rozpatrzenia słuszności swojej decyzji.

J ) Pr/ed/imknlfcIr yjest swego rodzaju zaprzeczeniem moratorium psy-' chospołccznego. Oznacza ono podjecie zadań życiowych pod wpływ** nacisków otoczenia, przedstawiania przezeń preferowanej oferti^p^ bon jako jedynie słusznej i zapewniającej samorealizację. bez prób dowiedzenia się. co naprawdę mogło by przynieść satysfakcję i stanowić

0    rozwinięciu preferencji czy uzdolnień młodego człowieka. Do sytuacji przcdzamknięcia dochodzi na ogół w wyniku przesycenia socjalizacji w środowisku rodzinnym treściami adaptacyjno-konscrwatywnymi, zachwiania poczucia bezpieczeństwa i stabilności bytu, tendencji do doraina-cji jednego z rodziców czy wykształcenia u dziecka osobowości sterowanej tradycją*¹. Wpływ otoczenia może być tak głęboki, że do uświadomienia błędnych wyborów życiowych dochodzi bardzo późno lub wcale, co mc-

i \ ^tpliwię wywiera negatywny wpływ na rozwój tożsamości jednostki.

t7    negatywna -j jest spośród wymienionych powyżej możliwości

ąRfcydowanicTpjggrZ/ym typem reakcji na ofertę społccznj otoczenia Pod wpływem negatywnych bodźców środowiskowych czy przeżyć

1    okresu dzieciństwa dochodzi doakccptacji negatywnych treści dotyczą* cych obra/u siebie i świata, a w wyniku tego zaburzeń poc/ucn własnej wartości, obierania ról społecznic nieużytecznych czy wręcz przestępczych. Zniewoleniu, wewnętrznemu chaosowi często towarzyszy rozczarowanie, poczucie bycia nie dosyć dobrym, zdolnym czy kompetentnym, aby próbować zrealizować plany i zamierzenia czy zapanować nad sytuacją wymykania się życia i lego. co w nim ważne, wartościowe. Tożsamość negatywna może zarówno wynikać z, jak i prowadzić do anomii. Dochodzi wówczas do wytworzenia swoistej próżni w obrębie bodźców tożsamościowych, zmierzania ku obrzeżom społeczeństwa, ynbmanią potrzeby struktury i poczucia sensu życia, a także braku więzi i kształtowania wyobrażeń o własnej pozycji społecznej, a w wyniku tego sanieokreślenia. W rzeczywistości zatem tożsamość negatywna jest najbardziej zagrażającym wewnętrznej integralności stanem, naznaczającym osobowość jednostki piętnem nieprzystosowania, a w następstwie wykolejenia społecznego

. lahamnic otiąenkfia • jest związana y powolnym uabilijuwuni y <icblć~i pozytywnych relacji z otoczeniem. Jesi 5 etap imwo)u tożsamości, kiedy z szerokiej oferty społecznej łwiadosma wy-^JjUBS.zostaly określone propozycję Motela ich przyjęć te stało się *tńdlem samorealizacji jednostki. Nic pragnie ona jut nr osiągniętym zakresie zmieniać twych wyborów czy korygować przekonań⁴¹.

Podsumowując prezentację koncepcji rozwojowej E. Enksona. spróbujmy zweryfikować tezę mówiącą o jej uniwersalizmie, poprzez zestawienie jej założeń a bieżącą rzeczywistością wychowawczą dotyczącą młodzieży polskiej wchodzącej w dorosłe tycie u progu XXI wielcu.

Wydoje się. te warunki społeczno-ekonomiczne panujące obecnie w Pobcc *r*yj«ją sytuacji przcdzamknięcia i tożsamości negatywnej jako wiodącym typom reakcji na społeczną ofertę v6L Bezrobocie, nieprzystawalnołć wykształcenia i posiadanych kwalifikacji do możliwości zatrudnienia wytwareają poczucie braku perspektyw i w sytuacji kiedy ktoś starszy, bardziej doświadczony oferuje sprawdzony sposobna osiągnięcie ..posady” poprzez studia na obleganym, a niekoniecznie interesującym dla młodego człowieka kierunku studiów, na ogół nic napotyka na opór czy niezgodę z wysuwanymi przez siebie argumentami. Podobnie, gdy status społeczny rodziców wynikający ⁷ profesji, często od lat w rodzinie uprawianej i niejako społecznie dziedziczonej pozwalają czy wskazują na kontynuację przez dziecko ich kariery zawodowej i wówczas rzadko kiedy młody człowiek waha się czy próbuje przeciwstawić opinii matki i ojca. Zagadnienie to jest zresztą bardziej złożone, ą decyzja młodej osoby zależna jest nic tylko od presji otoczenia, sytuacji na tynku pracy, ale i perspektyw finansowych, jakie przyszła kariera stwarza bądź nic. O ile rzadko które dziecko rolnika z własnej woli chce uprawiać ziemię czy hodować zwierzęta, o tyle prawnikiem czy lekarzem dziedziczącym prywatną praktykę chciałaby być jut większość nastolatków o to pytanych⁴*.

Z kolei konieczność zdobywania zatrudnienia przy zaangażowaniu ogromnych sił. poszukiwania jakiegokolwiek (nisko) płatnego zajęcia, niekoniecznie zgodnego z zainteresowaniami czy posiadanym wykształceniem, budzą często poczucie rezygnacji kierujące młodych ludzi albo za granicę, albo do urzędów pracy celem otrzymania zasiłku. Jeśli sytuacja poszukiwania pracy przedłuża

m _t Witkowski.    oęxtL

« Kn podstawie próbnego umdalu dotyczącego perspektyw rorwoju zawodowego u progu wCjlcia Polłki do UF pr/cpro* adioncgo wiród licealistów w roku 2002/20011 2001/2004 ptKI •UttWtr

S7