może powodować sytuację wręcz odwrotną. Jest również prawdą, że osoby ze skłonnościami elcstrawertywnymi zazdroszczą skrupulatności, rzeczowości, rozwagi, trafniejszych decyzji introwertykom - i odwrotnie: introwertycy mogą zazdrościć ekstrawertykom łatwości w nawiązywaniu kontaktów, szybszego podejmowania decyzji, otwartości, powodzenia w towarzystwie itp. Na szczęście ludzi nie ocenia się tylko na podstawie ich charakteru, choć ma to duże znaczenie. Poprzez częste kontakty z innymi ludźmi i własne chęci możemy niektóre nasze cechy ukierunkować (ukształtować) tak, jak wymaga tego świat otaczający nas i o jakim marzymy.
Cechy osobowości są nabyte - można je zmieniać, a przynajmniej korygować. Teoria uczy, że ludzie rodzą się z określonymi skłonnościami, jednak wpływy zewnętrzne mogą wymuszać na jednostce używanie innych preferencji niż wrodzone. Przykładem może być rodzina lub rodzicielska presja, która wymusza na dziecku zachowanie, jakie preferują rodzice lub inni członkowie rodziny. Praca również może wymagać działań niezgodnych z wrodzonymi skłonnościami.
Kiedy ludzie znajdują się pod wpływem stresu, mogą eksperymentować z nowymi, zupełnie odmiennymi zachowaniami. Wprawdzie nasze typowe skłonności prawie zawsze ujawniają się w zachowaniach, to jednak ludzie nie do końca są przez nie zdeterminowani. Mogą, a niekiedy powinni wręcz opracować odmienne strategie i celowo wykorzystywać skłonności nabyte, nienaturalne dla nich. Na przykład: czasami ekstrawertycy poświęcają czas na introspekcję i refleksję, introwertycy natomiast mogą potrzebować uzewnętrznienia się i działania. Typ „rozwojowy” oznacza takiego człowieka, który właściwie wykorzystuje swoje wrodzone preferencje i wie, kiedy i jak skutecznie je stosować. Nie oznacza to, że wykorzystuje jednakowo dobrze wszystkie. Każdy człowiek jest zatem kimś wyjątkowym, pomimo wspólnych cech.
5.2. INTROWERTYZM
Kto jednak odważnie wkroczy na „drogę ku wnętrzu ” i pokonując jej niebezpieczeństwa mężnie idzie po niej do końca, ten może także bez obaw podjąć „ drogę na zewnątrz ”, w świat zewnętrznej rzeczywistości. Sprosta wymaganiom życia w zbiorowości wśród masy narzędzi służących opanowaniu przyrody, nie zagubi się w labiryncie wewnętrznej drogi ani nie zatonie w bezimiennym tłumie, lecz zarówno w świecie wewnętrznym, jak i zewnętrznym ocali niepowtarzalną wartość swojej osobowości.
J. Jacobi
Typowy introwertyk lubi zajmować się introspekcją (metoda badania przeżyć psychicznych polegająca na bezpośredniej ich obserwacji przez osobę przeżywającą). Jest typem człowieka powściągliwego. Rzadko zawiera znajomości, a w towarzystwie jest zawsze zamyślony i niezręczny. Nie interesuje go otaczające go środowisko, zainspirowany jest wyłącznie swoim światem.
Zachowanie introwertyka
- cieszy się swoją samotnością i prywatnością
- utrudnia innym poznanie samego siebie
- waha się, zanim coś powie
- wypowiada się ostrożnie
- zawsze jest skoncentrowany
- długo przemyśla każde działanie
- postępuje rozważnie - skupia się w przemyśleniach
- jest małomówny
- spotykając się z ludźmi, uczestniczy w wybranych działaniach
- w działaniu nie jest impulsywny
- lubi wieść uporządkowany tryb życia.