38446 Zasady Wykładni Prawa L Morawski1

* ■ ■ Rozdział 11. Rodzaje wykładni ze względh na podmiot... * ■

wienie SN z dnia 7 czerwca 2005 r„ ii KK 55/04, LEK nr 151690)⁷. Podkreślić należy, że odstąpienie od uchwały SN wpisanej do księgi zasad prawnych wymaga dochowania specjalnej procedury przewidzianej w art. 62 ustawy o SN⁸. Mówiąc o uchwałach SN podejmowanych w trybie art. 60 ustawy o SN z 2002 r. warto zwrócić uwagę na wyrażony w postanowieniu SN z 25 lutego 2005 r. (I KZP 33/04, LEK nr 142537) pogląd, że „warunkiem sine qua non podjęcia uchwały [...] jest ujawnienie się rozbieżności w wykładni prawa w orzecznictwie sądów, a nie istnienie rozbieżności między wykładnią prawa dokonaną przez sądy a poglądami doktryny’. Jak przy tym wyjaśnił SN w postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2007 r. (I KZP 6/07, LEK nr 259799) chodzi tu wyłącznie o te rozbieżności, które ujawniły się na tle wykładni prawa w orzecznictwie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i sądów wojskowych, a nie innych sądów łub organów (np. zakładów ubezpieczeń).

Instytucja zasad prawnych, podobnie zresztą jak i spór o status orzeczeń interpretacyjnych TK, dobrze ilustrują wahania i brak konsekwencji sądownictwa kontynentalnego, które chciałoby zachować korzyści, jakie wynikają z jednolitości praktyki sądowej, a zarazem uznają za sprzeczne z ideą niezawisłości sądów jakiekolwiek formy wykładni wiążącej⁹. Przeno-

' W uchwale z 5.05.1992 (Kw. Pr. 5/92, OSNC 1993/1-2/1) jednak SN stwierdza, iż wobec skreślenia przez ustawę z 20.12.1989 art. 23 ust. 3 ustawy o SN z 1984 raku, ■chwały stanowiące zasady prawne nie wiążą innych składów SN. Formalnie nie wiązały one 2resztą nigdy również sądów powszechnych.

⁵ Art. 62. § 1. Jeżeli jakikolwiek skład Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej, przedstawia powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia pełnemu składowi izby.

§ 2. Odstąpienie od zasady prawnej uchwalonej przez izbę, przez połączone izby albo przez pełny skład Sądu Najwyższego wymaga ponownego rozstrzygnięcia w drodze uchwalę odpowiednio przez właściwą izbę, połączone izby lub pełny skład Sądu Najwyższego.

§ 3. Jeżeli skład jednej izby Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej ■chwalonej przez inną izbę, rozstrzygnięcie następuje w drodze uchwały obu izb. Izby mogą przedstawić zagadnienie prawne do rozpoznania przez pełny skład Sądu Najwyższego.

¹ Nawiasem mówiąc pogląd, że formy wiążącej wykładni sądowej są sprzeczne z zasadą ■śezawisłośd sędziowskiej nie jest przekonujący, ponieważ gdyby go potraktować serio, to przyjąć by należało, że sądy anglosaskie nie są niezawisłe, skoro w krajach common ław prayjmuje się zasadę, że precedens sądowy, w tym także tzw. precedens interpretacyjny, Jest wiążący (zasada stare decisis). Nie znaczy to oczywiście, że formy wykładni wiążącej są lez wad, ale to jest już inna sprawa - szeroko na ten temat L. Morawski, Precedens a wy-Madnia, „Państwo i Prawo” 1996/10; idem, Czy precedens..., L. Morawski, M. Zirk-Sadow-aio. Precedent in Poland...

■.ma 41 a mm