W razie częściowego zużycia powierzchni dociskowych uszczelek 7 można zwiększyć szczelność połączenia przez docisk śruby 5. Otwór w pierścieniu 8 pozwala na wykrycie przecieków przez pierścienie 7 i zabezpiecza przed przeciekami jecłnego z czynników do drugiego.
Zgodnie z uprzednio podanym podziałem podgrzewaczy i chłodnic w omawianych wymiennikach ciepła główne powierzchnie ogrzewalne tworzą: rurki, kanały wykonane z blachy, tzw. lamele oraz płyty.
W siłownianych i pozasiłownianych instalacjach okrętowych często spotyka się wymienniki ciepła, w których powierzchnię ogrzewalną tworzą rurki.
Wybór średnicy rurek dla wymiennika ciepła zależy od jego rodzaju, od rodzaju czynników biorących udział w wymianie ciepła, od stopnia ich zanieczyszczenia itp.
Im mniejsza jest średnica rurek, tym lepszy współczynnik przenikania ciepła, przy takich samych pozostałych warunkach, mniejsze są też gabaryty (średnica płaszcza) dla tej samej powierzchni wymiany ciepła. Jednocześnie jednak wzrasta, i to nieraz dość znacznie, opór przepływu czynnika przez rurki oraz zwiększa się stopień trudności oczyszczania. Dlatego w przypadku gdy dopuszczalne są większe zanieczyszczenia rurek, stosuje się w podgrzewaczach i chłodnicach większe ich średnice.
Długość rurek, a więc i długość wymiennika ciepła dobiera się, biorąc pod uwagę następujące czynniki:
— łatwość wymiany rur w razie awarii lub remontu (im rury są krótsze, tym łatwiej je wymienić),
— łatwość oczyszczania,
— warunki montażowe (miejsce w siłowni konieczne do wyciągania lub wkładania baterii grzewczej do wymiennika),
W wymiennikach stosuje się rurki proste albo wygięte w kształcie litery U, a niekiedy w specjalnych rozwiązaniach — w formie pętli. Rurki tego typu mogą być gięte zarówno na zimno jak i na gorąco. Promień gięcia dla rur stalowych nie powinien być mniejszy niż 3 dz, natomiast dla rur z miedzi lub jej stopów — nie mniejszy niż 2 dz, gdzie: dz — średnica zewnętrzna rurki.
Jeżeli konieczne jest gięcie rurek z promieniem mniejszym niż uprzednio podany lub rurek o dość dużej średnicy, stosuje się konstrukcję spawaną, jak to przedstawiono na rysunku 5.35. Rozwiązanie tego typu dopuszczalne jest jednak tylko dla ciśnień roboczych < 5MPa.
Oprócz rurek gładkich w nowszych typach wymienników ciepła stosowane są również rurki uzbrojone w dodatkowe powierzchnie ogrzewalne (por. rys. 5.8). Wśród wymienników o ożebrowanych rurkach najczęściej ostatnio spotyka się wykonania z rurkami uzbrojonymi w króćce typu „Sunrod", produkowanymi przez szwedzką firmę Maskinwerken w Sodertalje (rys. 5.36) lub na jej licencji.
46