39401 skanowanie0056 (9)

| Umieranie

śmierć

Czas pata) .

Rycina 8.3. Trajektoria umierania w postępującym znledo-'ężnieniu. otępieniu.

z niewydolnością serca lub zaawansowanej POGhP wymogu ścisłej współpracy lekarza rodzinnego z kaidiologiem lub pneumonologiom oraz specjalistą medycyny paliatywnej, b Chory z postępującym przez ląta eiuedotężnie-lliein, offranwjmnmm alclywnoSoi fizycznej i poznawczej, up. z chorobą Alzheimera czy otępieniem na podłożu zmian jniażdżycowych (ryc. 8.3), niekiedy umiera w Wyniku ostrego incydentu lub powikłań po nim tefejhahie szyjki kości udowej, zapalenie pluc). Ziiz|ffyczaj przez wiele lal wymaga opieki lelcara^ rodzinnego oraz pielęgniarskiej opieki długoterminowej.

Opieka nad umierającym' z chorobą nowotworową

Rozpoznanie umierania

b Zazwyczaj jednocześnie występują: znaczne osłabiania (zwykle chory nie wstaje już z łóżka i wymaga pomocy przy wielu czynnościach), brak łaknienia oraz pragnienia, trudności w połykaniu (w tym leków dolistnych), senność bib jakościowe zaburzenia świadomości (w tym problemy ze skupieniem uwagi, ćzśśami pobudzenie) oraz zmniejszone zainteresowanie otoczeniem.    ,

1- Większość objawów rozwija się stopniowo, najczęściej przez kilko tygodni. Gdjj pojawiają się nagle, należy roz.ważyć przyczynił poiencjalnie odwracalne, takie jak krwawienie,' zakażenie czy hiperkaicoinin, i wdrożyć adóbwśtną diagnostykę i leczenie przyczynowe: b Subiektywne oznaki wyczuwania zbliżającej się śmierci: „świadomość zbliżania Się śmierci” (nearing death nwareness), są to lóżne zjawiska, które upewniają chorego, że nieubłaganie zbliża si? śmierć. Chory nagle może poprosić o szybszy wypis do domu. żeby zdążyć tam ulnrzeć, albo żegna się z lekarzem, bo: „widzą się po raz ostatni". Najczęściej jednak chory widzi zmarłe, bliskie mu osolw. Działa to zazwycżaj uspokajająco na chorego, chociaż niektórzy pacjenci niepokoją się, myśląc, że mają halucynacje.

Jeśli choiy ula swojemu lekarzowi ma tyie, żeby mu o tym powiedzieć, można ji® uspokoić, że inni też tak to odczuwają i nie jest to zjawisko nieprawidłowo i wreszcie, że to dobrźe, że ktoś bliski „lam” lin niego czeka.

__;______Opieka nad umierającym z chorobą nowotworową I

Standaryzacja opieki

W Europie najczęściej przyjmuje się wytyczne Liverpool Integrated Care Pathway for the Dying Patient (LCP), których przestrzeganie ma zapewnić aktywną i właściwą opiekę nad umierającymi na choroby nowotworowe (tab. 8.1).

Zasady leczenia objawowego według LCP

>    Odstawić leki lub procedury, których cele stosowania staży się nierealne lub nieistotne.    !'

►    Zmodyfikować sposób leczenia (np, leki podawać podskórnie zamiast doustnie).

" b" Kontynuować Klub) zmodyfikować dotychczasowe leczenie objawowe.

Komentarz-. na'nowo określić równowagę między kontrolą objawów a objawami niepożądanymi

(mogą narastać niewydolności narządowe, leki mogą    '

Rlę kumulować). Przykładom może być kumulacja

Tabela 8.1. The Liverpool Integrated Cara Pathway for the Dying Patient (LCP)

Etapy LCP
1. Rozpoznanie iii nietania	•    Leżący w łóżku z powodu osłabienia •    Podsypiający •    Płyny może przyjmować tylko małym! tykami •    Nie jest w stanie potykać tabletek -    Dodatkowo - zespól interdyscyplinarny Jest zgodny, że to umieranie -    Nie zawsze właściwe dla chorych nienowotworowych
2. Początkowa ocena 1 wdrożenie aktywnej opieki	•    Ocena/modylikacja dotychczasowego leczenia •    Zaprzestanie stosowania leków/procedur nieistotnych •    Odstąpienie od terapii uporczywych •    Włączenie leczenia objawowego zgodnie z rekomendacjami •    Ocena potrzeb psychicznych i duchowych pacjenta i opiekunów •    Komunikacja z rodziną
3. Kontynuacja oceny i opieki	' Pomiar komfortu pacjenta (bez bólu. nlepobudzony. oddychanie nie jest utrudnione przez gromadzącą się wydzielinę, nie odczuwa nudności, nie wymiotuje. Inne objawy, np. duszność, są dobrze kontrolowane) •    Pracedury/leaenle (jama ustna wilgotna, czysta: komfort mimo zaburzeń oddawania moczu) •    Leki (podawane właściwie 1 bezpiecznie) •    Zapobieganie odleżynom •    Postępowanie zapobiegające zapardóiWbiegunkom •    Wsparcie,psychiczne (chory w sposób właściwy zdaje sobie sprawę z sytuacji; rodzińa Jest przygotowana na bliską śmierć chorego -»aby osiągnąć spokój i akceptację ■ Ocena potrzeb duchowych
*1. Opieka nad rodziną po Śmierci chorego

SM