394,395

394

Teorie lin ialo. .

ministyczne narodziły się w Anglii już w XVIII wieku" i mini) |    , i

stać wyłącznie ruchu społeczno-politycznego. Impulsem tlo |..... i

chu stały się gwałtowne zmiany w sferze gospodarczo-ekonoi........

których polepszenie się warunków bytowych, paradoksalnie, |.....I

gorszenie sytuacji kobiet, a rozwój kapitalizmu i proces indusli i.ili przyczyną odsuwania kobiet od życia publicznego. Dlatego te / u ■ |

Społeczna pierwszych feministek pojawiał się głównie problem zawęź,u n a | i i yiuacja kobiet _strzeni funkcjonowania kobiet. I tak na przykład Mary Wolfa...... ¹

pracy A Yindication of the Rights of Woman, powstałej w 179 2 1 o |.. 1 1!..    | ,

się możliwości poprawy sytuacji kobiet przede wszystkim w >•■■■ > .. 1.

edukacyjnych - w kształceniu dającym pełne możliwości wyk >i /1 ...... t

dualnych zdolności umysłowych i moralnych. Dokonując nmdi t\ o ma. |i t *

emimstyczna z perspektywy racjonalistycznej, Wollstonecraft krytykow.d.i pi ni. i«»«| .1

krytyka _mocj_ej wychowania narzucony przez Jeana Jacques’a Rousseau I >ol.c4»są 14

Rousseau

go traktacie Emil), który charakteryzował się bardzo wytu/nymł pi męskiego punktu widzenia.

Ruchy kobiece - w szczególności działalność sufrażyittll i angielskich oraz emancypantek - rosły w siłę przez cały wli I ' I ‘ nastowieczna myśl feministyczna skierowana była z kolei pt /. .1. w < w stronę zrównania praw obywatelskich dla obu płci nrilf M uczestnictwa w sferze gospodarczo-ekonomicznej.Tend. m |a la

morykańskie nie dobrze widoczna w dokonaniach amerykańskich sui t a sulrażystki ważniejszych osiągnięć tego okresu stała się, uchwalona w 1

ca Falls w stanie Nowy Jork, tak zwana Deklaracja Uczuć ( ments), sformułowana na wzór Deklaracji Niepodległo podjęte zagadnienia konieczności wprowadzenia reform ży żeństwa, praw własności, rozwodów itp.) i nadania kobieto¹

samego okresu rezolucja Kobiecego Ruchu Sufraźystck

Susan B. Anthony, która nakładała między innymi na obowiązek zagwarantowania sobie „świętego prawa do fach sześćdziesiątych XIX wieku powstawały zakładane

.wntzys/onia stępnic przez Elizabeth C. Stanton i Lucy Stonc stów. n.t rzecz _rzec/ zrównania praw obywatelskich mężczyzn i kobiet

tych działań przypadło na przełom wieku XIX i XX (tu sza fala” feminizmu), a ich wymiernym efektem stuło się jęcie w 1920 roku 19. poprawki o równości płci do Ko noczonych.

Drugapl»t    Jedną z najważniejszych książek pierwszej fali oka/ula «lf

dc Rcuuyoir (1908-1986) z roku 1949, a słynne zdunie „Nin

■ Niektórzy badacze twierdzą, żr pierwsze potwierdzono liliitmyi *nli 4.1 jawiły się we 1‘YiiiH'ji w czasie rewolucji f ratu iisklr), np / ^t/mnUoH mim*

• i|< im się nimi”¹' zaczerpnięte z tej książki zwróciło uwagę na procesy spo-i I mi unowania kategorii „kobiecości”. Książka de Beauvoir wzbudzała ¹ li iw kontrowersje — zdaniem niektórych komentatorek, sposób pod-mii nkę problemu różnic płciowych umacniał (wbrew intencjom pisar-........ . . ...... i perspektywę androcentryczną, w optyce której kobieta inni.i lulu głównie przez kategorie negatywne —była po prostu „inną” męż-i " <lką cenę starała się mu dorównać¹⁰. Bardzo inspirująca okazała się 1    ¹ ' .i i|i Heauvoir głosząca, że wartości tworzone przez mężczyzn, a także

¹ .min im, kie stanowią w kulturze patriarchalnej pozytywną normę kulturo-I I "I .ii i .i ■■ twsze skazana jest na status „innej”, a więc że fundamentalna alie- Kobieta jako i i 111.. n 111|( znym wyznacznikiem jej kondycji¹. De Beauvoir przekonywa- ■ ^inna k u i ** |il"iviivm źródłem owej alienacji jest zarówno cielesność kobiety (zwłasz- Źródta alienacji

'i l luli........(produkcyjne), jak i wynikające z tego podstawowe role społecz- kobiety

■ i <11 u, (. | zawsze przyznawało (rodzenie dzieci i ich wychowywanie).

I ' ¹ "i luki feminizmu upłynęła więc przede wszystkim pod hasłem walki • In.biel i mężczyzn wobec prawa oraz w życiu społecznym i w polity->1" 'i<iiii |..zym zadaniem uczestniczek ruchów feministycznych okazało .    * nii iiw,igi na rozmaite formy prawnego i obyczajowego dyskrymino-

•' .|iIh w historii.

¹ '■ n|u łnl.i ; lula sześćdziesiąte, siedemdziesiąte i osiemdziesiąte

nulu ,*|||igii laki" został wprowadzony w 1968 roku przez Marshę Weinman „Druga fala" 1011 u /cnie ruchów wyzwolenia kobiet w Stanach Zjednoczonych, ^fernir|i^zmu łl*b | Iłiyi.inii, liancji i Niemczech, zainicjowanych w latach sześćdziesią-■ • a uiiinwiiy początek „drugiej fali”uznaje się najczęściej datę wydania książ-" '. I .u.km (nr. 1921) TheFeminineMystique(Mistycznakobiecość)-czy-.' l ¹ 1 hnawiając sytuację kobiet w USA, autorka zwracała uwagę na me-IttUiyłikucji, którym podlegają kobiety amerykańskie, próbując su, 11<• wymogów idealnej kobiecości. Badania dwustu absolwentek Idealna .|li |.i , które nic podjęły po studiach pracy zawodowej, wykazały, jak ^kob'ecosc ynpn.pi.il |.» pomiędzy życiem tych kobiet a wyidealizowanym wzor-iintlowiiły sprostać. Książka ta wywołała duże poruszenie w ame-

1

/ >my,i ft/ró Fakty i mity, 1.1., tłum. G. Mycielska, Kraków 1972, s. 11.

I jliiUii. |»| komentatorzy uważają, że sposób myślenia zawarty w książce de tlui. .1 Kowanej nu okres „pierwszej fali”) był już „drugofalowy”- zwłaszcza ze killa . ... ule w niej wątki „genderowc", chociażby przytoczona słynna formuła i nimwai.li. luii. goi li „kobiety" przez cywilizację.

|.l .1. II. umili przypisywała duże znaczenie kategorii „innego” jako jednej z podli li lnu. |.. 11II ludzkiego myślenia, czym wpisywała się już wówczas w potężny nurt " lilii.o. 1 l.uliiiliiiijący w filozofii ponowoczcsncj (zwłaszcza J. Dcrridy, M. Foucaulta, I I |l.l»llllll

........ | , .u, Tht Hiwond Frminhl Wave, „New York l imes Magazinc" 196K, marzec.

' ihIsii, / i't i f iHluiiie Myitii/uf, New York lyóp

^-------- .