39773 Obraz24

w Moskwie jeszcze w maju, a dyrektywy operacyjne dla 2 i 3 Frontu Ukraińskiego Kwatera Główna wydała 31 lipca⁴¹.

Wprawdzie lotnictwo niemieckie zauważyło tworzenie przez 2 i 3 Front Ukraiński zgrupowań zaczepnych, ale OKH tym się nie zaniepokoiło. Wyjaśniało, że strona radziecka rozpoznała, że dla ratowania rozbitych wojsk na centralnym kierunku strategicznym dowództwo niemieckie sięgnęło m.in. także do sił Grupy Armii „Południowa Ukraina”, które — jak głosił omawiany dokument — w znacznej mierze przyczyniły się do ustabilizowania frontu Grupy Armii „Północna Ukraina” i „Środek”⁴². Z tych względów dowództwu radzieckiemu — wyjaśniało OKH — powinno zależeć na stworzeniu przeszkody w odchodzeniu stąd dalszych sił niemieckich i dlatego lokalnymi działaniami będzie próbowało je wiązać.

Tymczasem —jak już wspomniałem - Naczelne Dowództwo Armii Czerwonej przeniosło główne uderzenie kampanii na strategiczne skrzydła frontu radziecko-niemieckiego. Kroki te wynikały z ogólnego planu kampanii, uwzględniającego wyniki osiągane w trakcie ofensywy.

Ostateczna decyzja Kwatery Głównej o rozszerzeniu ofensywy na kierunek bałkański zapadła w ostatnim dniu lipca. Zwracam uwagę na tę datę (wyprzedzającą o jeden dzień wybuch powstania warszawskiego) ze względu na późniejszą wypowiedź gen. Komorowskiego, który pisał o „drażniących wiadomościach” o rozwijaniu się radzieckiej ofensywy w Rumunii i Bułgarii⁴³. Na Bałkanach powstała w tym czasie bardzo sprzyjająca dla strony radzieckiej sytuacja na skutek poważnego wydrenowania sił Grupy Armii „Południowa Ukraina” na rzecz centralnego kierunku strategicznego. Rokowała ona osiągnięcie dalekosiężnych rozstrzygnięć strategicznych. Rozmach wszczętej operacji całkowicie zaskoczył OKH, które przewidywało na tym kierunku tylko działania wiążące.

Niestety, decyzje te przyniosły określone konsekwencje dla wojsk radzieckich, walczących na centralnym kierunku strategicznym — pozbawione one zostały dalszych wzmocnień, a nawet musiały oddać część swych związków na strategiczne skrzydła frontu. Natomiast strona niemiecka w dalszym ciągu skupiała główny wysiłek obrony na tym kierunku i, oczekując uaktywnienia na nim radzieckich działań zaczepnych, permanentnie go wzmacniała. Na centralnym kierunku strategicznym trwał więc proces równoważenia się sił walczących stron, co powodowało stopniowe wygasanie ofensywy radzieckiej.

⁴¹    S. Sztiemicnko, Jeszcze raz o sztabie generalnym h- latach wojny, s. 137, 139.

⁴²    Celem wzmocnienia niemieckich wojsk na centralnym kierunku strategicznym z Grupy Armii „Południowa Ukraina" zabrano dwa dowództwa korpusów (XXXX KPanc i XXXX1X KGór), pięć dywizji pancernych (3 DPanc SS „Totenkopf’. 3 DPanc. 4 DPanc, 23 DPanc, 24 DPanc), jedną dywizję grenadierów pancernych (DGPanc „Grossdcutschland") oraz trzy dywizje piechoty (17 DP, 304 DP, 97 DStrzel).

⁴³    T. Bór-Komorowski. Armia Podziemna, s. 310.