40408 IMGA67 (4)

“4 Metody uprawy

Ryt. 5.7. Kostki i wełny mineralnej do produkcji rozsad i uprawy metodą doniczka w doniczkę

korzeniową, nie przechodzą szoku przesadzania i nie następuje zahamowanie wzrostu zaraz po posadzeniu w polu. Mniejsze jest więc ryzyko uprawy, zbiory są przyspieszone. a plony większe i lepszej jakości. Znacznie mniejsze jest również zużycie nasion, niekiedy bardzo drogich odmian, zalecanych do uprawy ze względu na wysokie walory użytkowe.

5.8.3. Rozsady do uprawy metodą CKP w podłożach mineralnych

Rozsadę do uprawy w cienkowarstwowych kulturach przepływowych produkuje się najczęściej w kostkach z wełny mineralnej („Gtodan" lub ..Rocksil") o boku 6—12 cm, w zależności od wymagań uprawianego gatunku i przewidywanego okresu produkcji rozsady

Rośliny z rozsady wyprodukowaną w doniczkach wypełnionych perlitem lub wełną mineralną w porównaniu z roślinami z rozsady wyprodukowanej w takich samych doniczkach z substratem torfowym wcześniej i obficiej kwitną, dają przyspieszony pierwszy zbiór i większy plon ogólny.

Ze względu na brak w naszym kraju podłoży mineralnych rozsadę produkuje się w substracie torfowym w różnych typach doniczek. Najlepsze efekty uzyskuje się stosując doniczki celulozowo-torfowe o pojemności 0,5 dm³. Nieco gorsze są perforowane doniczki-pierścienie z PCW. Nie zaleca * natomiast używać spinanych doniczek-pier-ścieni (Sady 1987).

Dzięki zastosowaniu doniczek celulozo-wo-torfowych i perforowanych doniczek--pierścieni korzystnie    przebiega wy

miana gazowa między systemem korzene wym a    powietrzem    atmosferyczny*

zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu roślin, tj. w pierwszych 2—3 tygodniach oś umieszczenia rozsady w strumieniu pożywki korzenie rozrastają się silniej i szybciej. Ponadto z doniczek celulozowo-torfowydi przez cały okres uprawy nie przedostaję się do pożywki żadne cząsteczki podłoża organicznego.

5.9. Tunele przesuwne

Bogate doświadczenia ostatnich lat z uprawą wielu gatunków warzyw pod folią oraz nawiązanie do zapomnianych juz w ogrodnictwie skrzyń wędrownych były podstawą do opracowania w Akademii Rolniczej w Lublinie prototypów przesuwnych tuneli foliowych.

Wprowadzenie przesuwnych tuneli foliowych do produkcji ogrodniczej jest uzasadnione wieloma względami. Pędzenie lub przyspieszona uprawa warzyw wieloletnich, np. rabarbaru, szczawiu, szczypiorku czy siedmiolatki, na które istnieje zwiększony popyt tylko w okresie wiosennym, są mało popularne w pomieszczeniach stałych, a mogą być rozpowszechnione w przesuwnych tunelach. Dla wielu warzyw największe znaczenie ma osłona foliowa tylko w okresie wczesnowiosennym, kiedy panuje stosunkowo niska temperatura. Dotyczy to takich roślin, jak cebula na szczypior sadzona z dymki jesionią, marchew i szpinak z siewu ozimego czy też pietruszka naciowa wysiewana latem oraz wielu innych gatunków wysiewanych wczesną wiosną lub sadzonych z rozsady po przejściu silniejszych mrozów. W późniejszej fazie wzrostu — w maju i czerwcu — warzywa te rosną dobrze bez osłony, a przesuwne tunele foliowe mogą być wykorzystane w uprawie warzyw ciepłolubnych.

W warunkach klimatycznych naszego kraju uprawa w polu takich gatunków, jak oberżyna, melon, kawon jest bardzo zawodna, a plonowanie innych ciepłolubnych, np. papryki słodkiej, ogórka czy pomidora, jest także w znacznym stopniu uzależnione od przebiegu pogody w poszczególnych latach. Zastosowanie przesuwnych tuneli foliowych do uprawy tych gatunków eliminuje w znacznym stopniu przyrodnicze ryzyko produkcji.

W maju i czerwcu w przesuwnych tunelach foliowych warunki termiczne są zbliżone do optymalnych dla roślin ciepłolubnych. Przesuwne tunele foliowe dają producen

towi możliwość dostosowania warunków termicznych do wymagań roślin również w upalne dni czerwca, lipca czy sierpnia, kiedy często temperatura powietrza pod folią przekracza 40°C. Obniżenie temperatury w stałych tunelach, mających tylko drzwi i wietrzniki w ścianach szczytowych, jest praktycznie niemożliwe. W przesuwnych tunelach foliowych można natomiast warunki termiczne poprawić w ciągu kilku minut przez przeniesienie tunelu albo podniesienie go na kółka i stworzenie prześwitu pod tunelem.

Zastosowanie przesuwnych tuneli foliowych do przyspieszenia i intensyfikacji upraw jest również celowe ze względów fitosanitarnych. Zmiana miejsca uprawy i osłonięcie nowej powierzchni zmniejsza niebezpieczeństwo, jakie stwarza dla roślin nagromadzenie się patogenów w glebie pod stałą osłoną foliową.

Do przesuwania można przystosować dowolny tunel foliowy. W Akademii Rolniczej w Lublinie sprawdzono i przystosowano dwa typy tuneli foliowych: mały (12 x 2, 7 x 2, 45 m) oraz standardowy tunel skierniewicki (30x6x3 m), przedstawiony na rysunku 5.8. Tunele te zaadaptowano, spełniając pewne założenia techniczne i agrotechniczne. Tunele można przesuwać tylko prostoliniowo (małe przy użyciu siły fizycznej jednej osoby, duże — dwóch osób). Niemożliwe jest przesuwanie tuneli po luku. Przed przesunięciem tunel podnosi się na wysokość bezpieczną dla uprawianych roślin na obu kwaterach — odsłanianej i zakrywanej. Po przesunięciu na nową uprawę tunel całą podstawą powinien ściśle przylegać do gruntu, aby nie dopuścić do przewrócenia go przez wiatr.

Bardzo ważna jest lokalizacja uprawy przy zastosowaniu tuneli przesuwnych, które są znacznie mniej stabilne w porównaniu do konstrukcji stałych. Z tego też względu obiekty przesuwne należy sytuować na terenie osłoniętym od porywistych wiatrów, najlepiej w pobliżu wysokich żywopłotów lub drzew, i nie przemieszczać przy wietrznej pogodzie. Dobre zabezpieczenie przed uszkodzeniami przez porywiste wiatry daje przymocowanie tunelu do gruntu elementami kotwicującymi, tzw. śledziami.

Przy przemieszczaniu tunelu nie zdejmuje się folii. Stale umocowanie i naprężenie folii gwarantują deski (10x4 cm) przymocowa-