25757 IMGA61 (4)

82 Metody uprawy

szechnienie, a także oryginalne opracowania polskich placówek naukowo-badawczych.

5.2. Uprawa w cylindrach

Ten sposób uprawy jest u nas od kilkunastu lat bardzo rozpowszechniony w uprawie pomidora, a obecnie znajduje również zastosowanie w uprawie papryki i oberżyny.

Do wielokrotnego użytku stosowane są sztywne cylindry z polichlorku winylu o wymiarach: wysokość 18—22 cm, średnica 16—20 cm i pojemność 3,5—5 dm³. Cylindry są koloru piaskowego lub specjalnie barwione. Do wczesnej uprawy zaleca się stosować cylindry białe, które odbijają światło, dzięki czemu poprawiają się warunki świetlne w dolnych partiach roślin, a także przeciwdziała to nadmiernemu nagrzewaniu się podłoża przy bezpośrednim padaniu promieni słonecznych w okresie letnim. Najwygodniejsze, ze względu na przechowywanie i szybkie czyszczenie po sezonie uprawy, są cylindry spinane.

Do jednorazowego użytku wykorzystuje się rękawy z folii polietylenowej o podobnej średnicy i wysokości jak cylindry z folii winidurowej. Mechaniczne napełnienie cylindrów z miękkiej folii polietylenowej jest bardzo niewygodne. Do napełniania natomiast sztywnych cylindrów, jak również doniczek-pierścieni, zostały skonstruowane, m.in. w Czecho-Słowacji odpowiednie maszyny.

Cylindry stosuje się do przedłużenia okresu produkcji rozsady pomidora i ogórka. Dzięki zastosowaniu cylindrów poprawiają się warunki termiczne bryły korzeniowej, co ma szczególne znaczenie we wczesnych uprawach w pomieszczeniach, w których nie ogrzewa się gruntu ani atmosfery tuż nad ziemią.

Cylindry napełnia się podłożem organicznym o odpowiedniej strukturze i zasobności w składniki mineralne, wolnym od pasożytniczych czynników chorobotwórczych. W szklarniach z nie dezynfekowaną glebą cylindry ustawia się na odizolowanej folią 5 -10-centymetrowej warstwie takiego samego podłoża. Aby ustalić optymalne dawki

płynnego nawożenia pogłównego, po tygodniach od posadzenia rozsady pofaj. się z warstwy podłoża, na której ustawi^!! cylindry, próbki do analizy chemiczne]

Rozpowszechniona jest również uprw w cylindrach ustawionych bezpośrednio^ rodzimej glebie w szklarniach lub tunfe foliowych. Warunkiem powodzenia tfe uprawy jest dezynfekowanie gleby i wadzenie jej do takiej struktury, aby korzm, mogły swobodnie przerastać z podłoża ganicznego do gleby, na której ustawią cylindry.

Jeśli nie ma możliwości zastosować odpowiedniej dawki nawozów organiczny na całej powierzchni uprawy, dla poprawo nia struktury gleby, należy to zrobić na pi sach o szerokości 60 cm, oddzielony 60—90-centymetrowymi przejściami. Cyl* dry (pierścienie) ustawia się wówcz* w dwóch rzędach odległych od siebie o 90 cm i rośliny prowadzi przy sznurach skofot nachylonych ku ścieżkom.

Kiedy korzenie zaczynają przerasta z podłoża w cylindrach do gleby, powinna ona być zasobniejsza w składniki pokarmowe niż podłoże, dlatego stosuje się nawożenie gleby, a nie podłoża. Także wilgotność gleby powinna być wtedy dość wysoki a podłoża w cylindrach raczej niska, tak abr było ono lekko przesuszone. W ten sposób postępuje się zwłaszcza w uprawie przedłużonej do 9—10 miesięcy lub tzw. całorocznej.

Jeśli właściwości fizyczne podłoża w cylindrach i gleby bardzo się różnią, konam z trudem przerastają do gleby, co powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju roślin, zrzucanie kwiatów i zawiązków owoców.

Uprawa w cylindrach wpływa korzystnie na wczesność i wielkość plonu w porównaniu z płaską uprawą w glebie lub w podłożach organicznych (Gosiewski 1974. Starek, Oświęcimski 1974, Cebula 1984, Pu dolski 1985).

5.3. Uprawa w pojemnikach transportowo--uprawowych (w workach)

W niektórych krajach eksploatujących torfowiska wysokie produkowane są substraty torfowe przeznaczone do uprawy określonych gatunków warzyw. Substraty te są dostarczane producentom w pojemnikach zwanych „growing units" lub „growing mo-dules". co oznacza jednostki albo pojemniki uprawowe. Takimi pojemnikami uprawowymi są zwykle dwuwarstwowe worki polietylenowe. wewnątrz czarne, a na zewnątrz białe. Opakowania te służą jednocześnie da transportu podłoża od producenta do użytH kownika.

W Polsce także prowadzono badania nart stosowaniem worków (rękawów) z folii polietylenowej w uprawie pomidora (Wysocka-Owczarek 1982). Stwierdzono możliwość stosowania worków we wczesnej uprawie pomidora (sadzenie: koniec stycznia— początek lutego, zakończenie uprawy , koniec czerwca — początek lipce). Worki te były z folii polietylenowej, miały wymiary 105 x 37 cm, zawierały po 30 dm³ substratu torfowego lub podłoży mieszanych z torfu wysokiego i kory sosnowej lub węgla brunatnego albo podłoża przygotowanego z odpowiednich frakcji kory sosnowej. W każdym worku sadzono trzy rośliny.

Od końca lat siedemdziesiątych prowadzone są pod kierunkiem Pudelskiego badania nad technologią uprawy warzyw pod osłonami w przemysłowo produkowanych podłożach organicznych z dostępnych w kraju torfów niskich i odpadów obróbki drewna, a dostarczanych ogrodnikom w pojemnikach transportowo-uprawowych (Pu-delski 1986). Na podstawie wyników tych doświadczeń proponuje się napełnianie worków mieszanymi podłożami organicznymi, które omówione zostały w rozdziale 3.2.3.5.

Porównanie pojemników o pojemności 30 dm³ wykonanych z białej folii polietyle-

nowej z pojemnikami tego samego kształtu i tej samej pojemności wykonanymi z tkaniny polipropylenowej wykazało większą przydatność tych drugich, mimo że przy braku ogrzewania podłoża, temperatura podłoża w workach z tkaniny była w lutym i marcu po nocy o 1—2*C nizsza niż podłoża w workach z folii polipropylenowej. Większe straty ciepła powodowało intensywniejsze parowanie podłoża w workach z tkaniny.

Korzystniejszy wpływ worków z tkaniny, jaki stwierdzono we wczesnej uprawie pomidora. wynikał z łatwiejszego wyciekania ewentualnego nadmiaru wody lub pożywki przez całą porowatą dolną powierzchnię worków oraz z lepszej wymiany gazowej pomiędzy podłożem a powietrzem pomieszczenia produkcyjnego (lepszy dostęp tlenu do systemu korzeniowego roślin). Za w pełni przydatne do zastosowania w uprawie uznano worki z jasnokremowej tkaniny polipropylenowej o wymiarach 60 x 100 cm. maksymalnej pojemności ok. 100 dm³. które są powszechnie używane w obrocie produktami rolnymi.

Dla warzyw dyniowatych (ogórek, melon, kawon) worki wypełnia się 90 dm³ podłoża i sadzi po 3 rośliny w 2 rzędach na jednym worku. Przedłużona. 10—11 -miesięczna uprawa warzyw psiankowatych (pomidor. papryka, oberżyna) odbywa się tak samo (90 dm³ podłoża i po 3 rośliny na worek w 2 rzędach). Dla warzyw o krótszych.

5—6-miesięcznych. okresach uprawy wystarczy 60 dm³ podłoża dla 6 roślin na worek, sadzonych również w 2 rzędach. W poplonowej uprawie papryki (bez cięcia roślin) w szklarniach lub w uprawie odmian samokończących w nie ogrzewanych tunelach foliowych, a także samokończących odmian pomidora, korzystne jest sadzenie 5 roślin na worek.

Worki układa się na dokładnie wyrównanej i wypoziomowanej powierzchni w zagony wyścielone folią o szerokości ok. 80 cm. Co 3—4 worki tworzy się z folii fałd o wysokości ok. 5 cm. W ten sposób zagon zostaje podzielony na płytkie baseniki. Zapobiega to nierównomiernej wilgotności podłoża w poszczególnych workach, co może wystąpić przy niedokładnym wy poziomowaniu poszczególnych zagonów lub nierównomiernym dozowaniu wody lub pożywki z deszczowni.

Również przy uprawie w pojemnikach