40440 S5001361 (2)

Małe dzieci dobrze przyjmują wszelkie wyzwania związane z opanowa** ciała, niezależnie od tego, czy chodzi o świadomość własnego ciała czy różwii . umiejętności ruchowych na większych lub mniejszych przyrządach. Mająnatomj trudności z ruchem, który wymaga delikatności, wydłużenia i kontrolowani przepływu, oraz z ruchem, który jest ograniczony w swoim wymiarze. Zar<$J*° czytanie, pisanie, jak i liczenie wymagają ścisłej koncentracji oraz koordynat wzrokowo-ruchowej, co małemu dziecko nie przychodzi łatwo. PrawdopodobJ¹ jednak dzieci chętniej przystąpią do opanowywania tych umiejętności, u,? wcześniej miały możliwość dać upust swojej nadmiernej energii.

•    Starsze dzieci

Starsze dzieci, wciąż jeszcze pełne energii, potrafią już lepiej kontrolować swoj_e ruchy i są w stanie wykształcić bogaty repertuar różnych form ruchu. Najwięksi możliwości osiągają prawdopodobnie między dziewiątym a jedenastym rokiem życia — mogą wtedy osiągnąć wysoki stopień opanowania ciała, szeroki zakres cech ruchu, a także potrafią dobrze współpracować z innymi dziećmi. Są w stanie szybko opanować wiele nowych umiejętności i pod względem sprawności fizycznej są pewne siebie. Trzeba pomagać dzieciom zachować tę zdolność. W okresie dojrzewania warto również umacniać ich wiarę w siebie, którą niestety często tracą

•    Dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się

Nie da się w prosty sposób scharakteryzować ruchu dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się. Można jednak powiedzieć, że u dzieci tych nie występują przeciwstawne sobie cechy ruchu, jak siła i wrażliwość lub delikatność. Poruszają się w średnim zakresie ruchu, który nie jest ani silny, ani delikatny. Cały ich ruch przebiega gdzieś w środku skali, przepływ ruchu nie jest ani swobodny, ani kontrolowany, sam ruch nie jest ani wielokierunkowy i elastyczny, ani ukierunkowany, ani szybki, ani przedłużony. O postępie można mówić, gdy rozwinie się u nich pewien stopień świadomości ciała oraz gdy zaczną wykorzystywać siłę i delikatność w relacji „z” partnerem lub „przeciwko” niemu. Mogą też odważyć się wykonać ruch o nieco swobodniejszym przepływie i być może nauczą się go w jakimś stopniu kontrolować. Skoncentrowanie wymaga siły, ukierunkowanej uwagi oraz kontrolowanego przepływu ruchu i cechy te należy rozwijać. Dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się mogą też nabrać pewnej elastyczności ciała oraz świadomości przestrzeni, która je otacza. Ogólnie rzecz biorąc, proces ten jest długotrwały, lecz jego rezultaty potrafią wynagrodzić poniesiony wysiłek.

•    Dzieci z zespołem Downa

Dzieci te różnią się między sobą, ale można powiedzieć, że kiedy są małe, ich ruch charakteryzuje się wyraźnie swobodnym przepływem i dużą elastycznością. Prawdę

0iówiąc, cechy te bywają u dzieci z zespołem Downa rozwinięte nawet lepiej niż _u dzieci w szkole normalnej. U niektórych dzieci z zespołem Downa świadomość własnego ciała może się rozwinąć zupełnie dobrze i przy umiejętnym podejściu nauczyciela wiele z nich może uczestniczyć w lekcjach ruchu razem z dziećmi prawidłowo rozwiniętymi. Niektóre z nich są uparte i próbują podporządkować sobie partnerów, ale na ogół potrafią używać siły we właściwy sposób. Mogą natomiast mieć trudności z kontrolowaniem czynności manualnych i z ukierunkowaniem uwagi. Rozpatrując zachowanie dzieci w sferze reakcji społecznych, dziecko z zespołem Downa najczęściej dobrze reaguje na próby nawiązywania kontaktu oraz podejmuje role opiekuńcze wobec innych dzieci. Z reguły dzieci te sprawiają dużo radości nauczycielowi. Mają dobre wyczucie ruchu, są sprawne, swobodne i elastyczne oraz wrażliwe.

•    Dzieci nadpobudliwe

Dziecko nadpobudliwe charakteryzuje się nadmierną szybkością reakcji ruchowych, swobodnym ruchem i siłą. Energia, która rozpiera takie dziecko, ogromnie przeszkadza innym, zajmowanie się nim jest więc bardzo wyczerpujące. Dziecko to nie potrafi się skoncentrować ani ukierunkować swojego mchu. Jednak pomimo krótkotrwałego okresu koncentracji uwagi potrafi być spostrzegawcze. Dziecko nadpobudliwe nie wykazuje żadnego zainteresowania własnym ciałem i unika kontaktów. Lubi znajdować się wyżej od innych i wspinać się na niebezpieczne wysokości; unika też ustabilizowanej podstawy.

Można jednak nawiązać z nim kontakt — w rozdziale 7 opisane zostały metody postępowania z dzieckiem nadpobudliwym.

•    Dzieci z tendencjami autystycznymi

Głównymi cechami charakteryzującymi ruch dziecka z tendencjami autystycznymi są: skrępowany przepływ, przedłużenie i delikatność. Cechom tym towarzyszą często długie okresy skoncentrowanej, ukierunkowanej uwagi. Dziecko takie zazwyczaj w obsesyjny sposób interesuje się jakimś jednym, konkretnym przedmiotem. Nie wykazuje żadnego zainteresowania rozwijaniem świadomości własnego ciała i unika nawiązywania kontaktów, chociaż i do takiego dziecka można dotrzeć w bezpośrednim kontakcie sam na sam. Sposoby pomocy dzieciom z tendencjami autystycznymi omówiono w rozdziale 7.

•    Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania

Także i w tym przypadku istnieje wielkie zróżnicowanie między poszczególnymi dziećmi. W ich ruchu występują zwykle krańcowe cechy: jedno dziecko może odznaczać się nadzwyczajną siłą, inne brakiem jakiejkolwiek siły; jedno dziecko porusza się szybko, inne nie wykonuje prawie żadnych ruchów; jedno demonstruje przesadnie swobodny ruch, inne zaś ruch nadmiernie skrępowany. Większość tych

79