lub umiejętności zarządzania. W praktyce ważne jest, aby były one jasno sprecyzowane, żeby potencjalni kandydaci na członków sieci dokładnie wiedzieli, co ewentualnie mogą do niej wnieść. W tym też celu integrator sieci sporządza mapy kluczowych procesów biznesu.
Same zdolności są tym wszystkim, co jest potrzebne dowolnemu biznesowi, żeby mógł konkurować na rynku. Według tradycyjnych koncepcji logistycznych są to te umiejętności, które pozwalają firmie przekroczyć dolny „próg obsługi”, ale nie przekraczać górnego. Nie muszą to być zaraz jakieś szczególne zdolności. Czasem wystarczy zdolność do pracy w zespołach lub sprawność w administrowaniu przedsiębiorstwem, która jest oczywista dla wizytujących przedstawicieli integratora sieci. Zdolności procesowe mogą być również postrzegane przez pryzmat historii firmy, na którą może się składać: lokalizacja firmy, patenty, znak firmowy itp. W sposób najbardziej oczywisty przejawiają się jednak w stylu zarządzania liderów i komunikacji przyjętej w danym biznesie.
4
Dynamiczna sieć informacyjna nie jest jedynym typem informacyjnej organizacji sieciowej. Jest typem najnowszym i wyłaniającą się dopiero koncepcją obsługi klienta. Inne sieci informacyjne działają na bardziej „tradycyjnych” podstawach i zasadach. Przy czym przymiotnik „tradycyjne” bierzemy w cudzysłów, ponieważ w istocie wszystkie typy informacyjnych organizacji sieciowych są rozwiązaniami awangardowymi. W literaturze przedmiotu proponuje się bardzo różne typologie sieci. Analizując je, można stwierdzić spory „nieład” metodyczny. Najczęściej stosuje się podziały ze względu na rodzaj wykonywanej działalności, wielkość organizacji i wielkość angażowanego kapitału, poziomy zarządzania (strategiczne, operacyjne), ogólną dynamikę systemu (stabilne i dynamiczne), zasięg działania (globalne, regionalne). Często kryteria podziału miesza się i stosuje wszystkie naraz w jednej klasyfikacji. Być może jest tak dlatego, że pojawiające się i wymyślane dopiero formy organizacji — mało jeszcze rozpoznane i w teorii, i w praktyce — trudniej objąć klasycz-
ną systematyzacją. Tak jak niewykształcone są do końca organizacje sieciowe, tak samo niewykształcone są ich klasyfikacje. Dotyczy to zwłaszcza sieci dynamicznych. Z założenia są one w nieustannym procesie kształtowania, z nieznanym kształtem docelowym (są nieustannie odkrywane, dosłownie stają się); bez domysłu, co jest ich ostateczną, dojrzałą formą. Koncepcja ich rozwoju nigdy nie jest zamknięta i być może potrzebny jest całkowicie odmienny system typologii i taksonomii tych struktur. Czy pasują tu w takim razie jakiekolwiek reguły klasycznej systematyzacji? Czy nie jest na nią za wcześnie? Z naukowego punktu widzenia należy podejmować takie próby. Są tego przykłady.
Chcąc przynajmniej częściowo spełnić wymagania metodyczne, warto powołać się na typologię przedstawioną przez D. Birchalla i L. Lyonsa w pracy Creating Tomorrow's Organization1. Jest to jak dotąd najbardziej dopracowana i najbliższa praktyce systematyzacja organizacji sieciowych, opracowana na podstawie klasyfikacji R.E. Milesa i C.C. Snowa. Nawiązuje również do koncepcji Ch. Handy’ego, autora głośnych książek Futurę of Work oraz znanej w Polsce Wiek przezwyciężonego rozumu2.
Przystępując do opisu typów sieci, pożyteczne będzie odwołanie się na wstępie do dwóch ważnych wyróżników nowoczesnych organizacji sieciowych. Najkrócej, to technologia i ludzie. Pierwszy wyróżnik — infrastruktura technologiczna umożliwia komunikację i szybki transfer pakietów elektronicznej informacji między węzłami sieci w czasie realnym, czyli „tu i teraz”. Drugi wyróżnik — ludzie pracujący w organizacji sieciowej bezwzględnie posługują się tymi technologiami we wzajemnej komunikacji. Sama technologia informacyjna jest warunkiem koniecznym, aczkolwiek niewystarczającym, do zaistnienia organizacji sieciowej. Niemniej ważne są zachowania użytkowników technologii informacyjnych, czyli to, jak i do czego używają sprzętu informatycznego i aplikacji komputerowych. Są to absolutne podstawy tworzenia organizacji sieciowej.
Zasadniczym kryterium podziału sieci jest, po pierwsze, sposób zastosowania technologii informacyjnych i, po drugie, pierwotny wzorzec funk-
245
Zob. D. Kempny, Typy i logistyka organizacji sieciowych, jw. D. Birchall, L. Lyons, Creating Tomorrow’s Organization..., jw.
Zob. Ch. Handy, Futurę of work, oraz Wiek przezwyciężonego rozumu. Business Press, Warszawa 1998.