IH° — brak potrzeb współżycia, anorgazmia, niechęć do partnera, IV° — brak potrzeb współżycia, anorgazmia, niechęć do partnera oraz zgeneralizowana niechęć do mężczyzn.
W badaniach własnych (Starowicz 1984) rozkład oziębłości według stopnia nasilenia był następujący: oziębłość I i IT — u 16 % kobiet z grupy kontrolnej, u 22% żon pacjentów uzależnionych od alkoholu, u 23% narkomanek; oziębłość III i IV° — u 2% kobiet z grupy kontrolnej, u 23% żon pacjentów uzależnionych od alkoholu, u 42% narkomanek.
Oziębłość płciowa może być następstwem wielu możliwych przyczyn zarówno organicznych, jak i czynnościowych (szerzej o tym w rozdziale dotyczącym etiopatogenezy zaburzeń seksualnych).
Polega on na występowaniu różnych problemów i trudności w życiu seksualnym przy zachowanej sprawności seksualnej partnerów (Starowicz 1985). Do typowych problemów należą: wrażenie „luźnej pochwy” we współżyciu, następstwa nawyków masturbacyjnych partnera, zmiany poporodowe u kobiety, fizjologiczna niewspółmiemość budowy partnerów, różnice pobudliwości i biorytmów seksualnych między partnerami, nierówno-czesność orgazmu, różnice upodobań seksualnych, niepodejmowanie współżycia przez kobiety odczuwające maksymalny poziom libido w okresie owulacji (np. stosujących biologiczne metody zapobiegania ciąży).
McCary (1973) na podstawie badania 1000 małżeństw, które nie były w stanie rozpocząć współżycia seksualnego, stwierdził następujące przyczyny tego stanu rzeczy:
— odczuwanie bólu przy próbach wprowadzenia członka do pochwy— 20,3%,
— przekonanie, iż akt seksualny jest czymś przykrym — 18%,
— impotencja partnera — 11,7%,
— mała pochwa — 8,2%,
— ignorancja mężczyzny co do anatomii kobiety — 5,2%,
— negatywna postawa kobiety wobec mężczyzn — 5,2%,
— wstręt odczuwany przez kobietę wobec członka — 4,6%,
— wstręt kobiety do metod zapobiegania ciąży Hj 3,3%,
— wstręt odczuwany przez kobietę wobec jej partnera — 3,0%,
— potrzeba „matkowania” mężowi — 1,4%,
— lęk przed Członkiem męża — 1,2%,
— lęk przed nasieniem — 0,9%,
Bramley i inni (1983) na podstawie badania 159 małżeństw stwierdzili, że średni czas trwania tego zaburzenia wynosił 2—4 lat. W wyniku leczenia 60% związków podjęło współżycie w okresie 6 miesięcy od rozpoczęcia leczenia, a 72% po 2 latach.
Uczucie wstrętu do partnera zdaniem Imielińskiego (1982) należy do najcięższych interakcyjnych zaburzeń seksualnych. Do najczęściej spotykanych przyczyn awersji (Starowicz 1985) należą: głębokie konflikty między partnerami, reakcja na urazowe zachowania partnera (np. fakt zdrady), reakcja na przykro odczuwane zapachy partnera, następstwa zaburzeń seksualnych u partnera, które lekceważył i których nie1 leczył. Awersja ma różne stopnie nasilenia — od uczucia wstrętu przy próbach współżycia aż do uczucia wstrętu przy najmniejszym dotyku czy nawet widoku osoby partnera.
Dyspareunia polega na odczuwaniu bólu w trakcie stosunku seksualnego. Należy do najczęściej spotykanych zaburzeń seksualnych. W badaniach własnych (Starowicz 1984) stwierdzono ją u 5,2% pacjentów uzależnionych od alkoholu, u 18% ich partnerek, u 14,3% narkomanów, u 44,3% narkomanek i u 3% kobiet z grupy kontrolnej.
Do najczęściej spotykanych przyczyn dyspareunii u kobiet należą: stany pozapalne, zmiany poporodowe, przekwitanie, przebyte zabiegi operacyjne i choroby narządów rodnych, wady budowy genitalnej, histeria, czynniki diadyczne. W przypadku mężczyzn najczęstszymi przyczynami są stany pozapalne, grzybicze, wpływ alkoholu, zmuszanie się do powtarzania stosunku, czynniki diadyczne.
Anestezja seksualna polega na osłabieniu lub wyłączeniu wrażliwości receptorów w strefach erogennych i w następstwie tego na braku orgazmu oraz satysfakcji seksualnej. Do najczęściej spotykanych przyczyn anestezji należą: czynniki organiczne
3* 35