41086 Zdjęciep3

Jeśli pola zielone, gdy się Chrystus rodzi, to gdy zmartwychwstaje, śnieg z mrozem kołaczom przeszkodzi.

Wigilia piękna a jutrznia jasna — będzie stodoła ciasna.

Wigilia Jasna, święty Jan (27.XII) ciemny — stodoła ciasna, ranek przyjemny.

Zielone Gody — biała Wielkanoc, a białe Gody — zielona Wielkanoc.

(26.XII)

Gdy na Szczepana błoto po kolana; na Zmartwychwstanie Wytoczym sanie.

Na świętego Szczepana bywa błoto po kolana.

Święty Szczepan zapowiada, jaka pogoda w styczniu wypada.

(27.XII)

Jan Apostoł ośnieżony, święty Józef (19.III) już zielony. (30.XII)

Jeżeli da śnieg Eugenii, to zima się przemieni.

(31JCII)

Dzień Sylwestrowy pokaże czas lipcowy.

Na święty Sylwester mroźno — zapowiedź na zimę groźną. W noc Sylwestra łagodnie — będzie kilka dni pogodnie⁸.

Tyle mówią nam przysłowia kalendarzowe. Rodziły się one na przestrzeni wieków i stanowią swoiste uogólnienie wiedzy ludowej, z której wynikały wskaźniki praktyczne dotyczące postępowania w stosunku do pracy codziennej oraz prognozy meteorologiczne. A dziś? Stanowią dla nas jeden z tradycyjnych gatunków twórczości ludowej — element składowy naszej kultury ludowej.

PRZYPISY

Rozdział I

i s. Czarnowski, Zasiąg kultury, w: Dzieła, t. 1: Studia z historii kultury. Warszawa 1956, PWN, s. 150.

t Określenie kultury cyt. za: G. G. Arzokanian, Kultura i cywilizacja: problemy teorii i istorii, „Wiestnik Istorii Miro-woj Kultury”. Moskwa 1961, nr 3, s. 62—63. Szersze omówienie danego problemu. A. Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1964, PWN, s. 9—42.

| K. Marks, Teoria wartoSci dodatkowej, Warszawa 1951_r KiW, cz. 1, s. 287.

⁴    Zob.: „Obyczaj”, w:    Wielka Encyklopedia Powszechna*

Warszawa 1966, PWN, t. 8, s. 104.

⁵    Na fakt ten zwraca uwagę min.: G. Kluska, Analiza sposobu użycia wyrażeń: etyka, moralność, obyczaj, zwyczaj w polskim języku potocznym, „Etyka”, Warszawa 1972, nr 9_r s. 157—158.

⁸ Zob.: „Zwyczaj”, w: Wielka Encyklopedia Powszechna_r Warszawa 1969, PWN, t. 12, s. 825.

⁷    W. G. Iwanow, W. P. Koblukow, A. G. Churczew, Problemy i kierunki współczesnej etyki radzieckiej, „Etyka”, Warszawa 1970, nr 7, s. 13.

⁸    Zob.: K. Adamus-Darczewska, „Obrzędy świeckie”, w: Mała encyklopedia religioznawstwa marksistowskiego, „Euhemer”, Warszawa 1976, nr 3—4, s. 139—441; E. Ciupak, „Obrzędy”, w: Wielka Encyklopedia Powszechna, Warszawa 1972, t. 13, s. 321. Odmienna interpretacja znaczeniowa występuje w literaturze konfesyjnej, np. „Obrzędy, to przepisane przez Kościół sposoby czynności, jakie należy spełniać przy sprawowaniu kultu publicznego. Źródłami przepisów obrzędowych są księgi Utur-

175