44179 P1010319

Elżbieta Neyman

Trzeci proces. W obronie Felicji Bauer

.Wszystko jest igraszką wyobraźni, rodzina, biuro, przyjaciele, ulica — wszystko _    ^N    igraszką dalszą lub bliższą,

nawet kobieta

Franz Kafka

.Ona znaczyła dla niego wiele: uczyniła go poetą. Ale tym samym podpisała

własny wyrok śmierci”. Saren Kierkegaard

.Literatura jest sztuką zabawiania się duszą innych*.

Paul Yaitry

Wybitny twórca to, według Tomasza Manna, człowiek, który gwałtownie i bezwarunkowo domaga się od świata miłości. Właściwa pisarzom „miłość do siebie samego różni się tym — zdaniem autora — od „pospolitego samouwielbienia", że rodzi talent, a „talent nie jest niczym innym, jak zdolnością do posiadania losu”. Intelekt i uczucie może z każdego życia zrobić wszystko, każde życie przetworzyć w „romans", a owo życie - zauważa Mann - staje się „jak romans” „subiektywnie dla przeżywającego, jak również obiektywnie dla innych, dla świata”¹.

Czymże jednak jest ów los, jeśli nie mistyfikacją, sztuczną konstrukcją narzuconą tak samym faktom, jak ich obserwatorom? Albert Camus wskazuje na to, że „chodzi tu o złudzenie”, bowiem: „umysł tworzy sobie obraz życia jako losu; wprowadza spójność tam gdzie jej nie było”².

Esej Canettiego³ to udana próba przeobrażenia pewnego okresu życia ulubionego pisarza w romans i zapewnienia mu losu — a to dzięki trzeciemu procesowi wymierzonemu przeciw Felicji Bauer (pierwszym były zerwane zaręczyny w Askańskim Dworze, a drugim literackie dzieło Kafki zainspirowane przez to zdarzenie). Wprawdzie jej słowa zostały skonfiskowane przez narzeczonego, wprawdzie i ona już nie żyła, nie przeszkodziło to jednak jej oskarżycielowi.