46065 P1190831

206

wych, bądś tsi nieco póśnlej. V vynlku powstałego polaru konstrukcji drewnianych, grób uru z oolytn wyposażeniem został przykryty warstwą spalenizny 1 przopalouyoh kamieni wapiennych. Nis Jest też osikiem wykluczone przypuszozenle, M ais mamy tu do osynlsnis a grobom kolą-*ęoya o wyjątkowym charakterze, tylko to we wnętrzu Jaskini Dyoi Skala znajdowało się aleje co koltowe ludno doi kultury horakowokie J. V tym wypadku znaleziona w jej wnętrzu szkielety i liczno wyroby należałoby traktować jako posoatałośol okładany oh tu ofiar kultowych.

f. Kultura poludalowo-wsohodnlo-halastaoka

Na taranie Słowenii i Karyntll, nad górną Orawą 1 Sawą we wozeenej epooe telaza rozwinęła się kultura określana Jako kultura poludniowo--vaohodnio-holsztaoka. Dochodziła ona adt do wybrasty Adriatyku. Rozwinęła się na podłożu aiejsoowej odmiany órodkowodunajoklej kultury pól popielnicowy oh /grupa Dobora-Base/, przy anaoanym dopływie oboyoh elementów kulturowych, głównie z terenów bałkańskich. Dotarły tu tak*e przed* oy ty Jakie oddziaływania ae etapów pontyjekioh, okreólane Jako wpływy kimeryJakie. Omawiana tu kultura pozostawała w doóó śoisłym powiązaniu z kulturą weobodniohalsztaoką 1 stanowiła w pewnym etopniu jej preedlutenle ku południowi. Rozwijała elę w ciągu okroeu halsztackiego C 1 0, V obrębie omawianej kultury wyróżnia elę lokalne grupy.

Na pograniczu włosko-jugosłowiańskim, na rzeką Sooa, wyodrębnia się grupę Santa Luola. Ludność taj grupy aamlssaklwala w osi odiach obronny oh, zakładanych na wzgórzach, zabudowany oh domostwami kwadratowymi lub prostokątnymi w rauoie poziomym. Zmarły oh chowano spalony oh w gro-baoh bezpopl slnioo wy oh, nakryty oh kamieniami. Rzadziej spotyka się pochówki popielnioowe. V inwentarzu grobów występują naosynla brązowo: situle osy cysty, zdobiono bogato dekoraoją figuralną. Lioznlo występują zapinki o łukowatym kabląku, Jak toń zapinki okularowata z osom— kowatyn kabłąklea, klamry do pasa, llosae szpilo, naszyjniki oraz rót-na wisiorki wykonano z brązu. Ceramika ma raosej lokalny oharakter, z silnymi wpływami italskimi. Ba rozwój grupy Santa Luola zlotyly się oddziaływania ze etrony kultury pól popielnicowych i bardzo silne wpływy z terenu Italii, zwłaszcza ae strony kultury Es te.

Nad Drawą, na pogranioau Styrii i Jugosławii, wyodrębnia się grupę dolno i tyry Jaką, zwaną te* grupą Nlee-Martljaneo. Ludność tej grupy zamieszki wale w osada oh obronny oh, zakładany oh na wzgórzach. Cmentarzyska aą kurhanowa. V kurhanach znajdują się czworoboczne komory zbudowane z kamieni, ulessooąoe wewnątrz pochówki popielnicowe. Ceramika tej grupy w starszej fazie nawiązuje do oeramikl grupy Dobowa-Ruie ae średkowodunaj sklej kultury pól popielni oo wy oh. PółnleJ pojawiają się

formy halsztackie, dekorowane plastycznymi elementami aoomorfioanymi, oorarnika malowane i inkrustowana o dekorzojl goomotrycznoj. V inwentarzu metalowym występują mioozo, groty włóczni, siekiery, sapinki o łukowatym kabląku i naoaynia brązowe.

Najbardziej rozwiniętą w obrębie południowo-wschodniej kultury halsztackiej Jest grupa Słoweńska, która wytworzyła się na terenie Słowenii, zwłaszcza nad rzekami Sawą i Krką. Z obrębu tej grupy Dane są osiedla obronne ufortyfikowane kamiennymi wałami /np. gród w Stiona o rozmiarach kOO x 800 m/, w obrębie który oh roamiosaoaone były domostwa na kamienny oh podmurówkach. Z grupy tej poohodzi szereg znanych cmentarzysk /Stiona, Vaie, Magdaleńska Oora, Brezje/, na który oh odkryto bardzo bogato wyposażone groby. V inwentarzu tyoh grobów występują naczynia brązowe, eltule, zdobione figuralną dekoracją, pancerza i hełmy brązowe, groty wlóozni, elakiery, zapinki o łukowatym kabłąku różnych odmian, wykaaująoe rozwój ku formom a wyodrębnioną nóżką, klamry do pasa, szpilo, bransolety, wisiorki, a także węda i dla 1 części rzędu końskiego /tabl. XLV1U/•

Grupa słoweńska wytworzyła elę na podłożu órodkowodunajakiej kultury pól popielnicowy oh, ale w rozwoju jej duże znaczenie miały silne wpływy italskie, a także elementy wschodnie związane z horyzontem kimeryjskini, a później oddziaływania ae strony grup traoko-scytyjskich a Kotliny Karpackiej. Omawiana grupa rozwijała elę od drugiej połowy VXU wieku aż po IV wiek p.n.e. Szczytowy okres JsJ rozwoju nastąpił w V wieku p.n.e. Rozwinęła się tu metalurgia brązowa - produkowano naczynia brązowe, a także wytwórosośó żelazna. V grupie słoweńskiej nastąpiło znaczne zróżnicowanie społeczne. Wyodrębniła się grupa wojowników-przywódoów ozy też książąt lokalnyoh. V wieku IW p.n.e. miał mlejsoe kryzys w rozwoju omawianej grupy, której kres przyniosło pojawienie elę Celtów.

3. ITALIA WE WCZESNEJ EPOCE ŻELAZA

We wczesnej epooe ż o lara w dalszym ciągu na terania północnej Italii rozwijały się kultury: Eete, Golaseooa 1 Vlllanova, a na włoski oh obszarach alpejskich - kultura Nelson.

a, Kultua Bato

Rozwijała się na terenie pólnoono-wschodnich Włoch od najmłod-ssogo okresu opoki brązu /IX wiek p.n.e./ eż po prsybyole Celtów około roku 390 p.n.e. Faza najmłodsza pochodzi Już z okrssu łztsńzklsgo 1 Jest nieot praoksztaloona przez wpływy stylu lateńskiego. W rozwoju