Poza wymiarami strzałkowymi na główce płodu wyróżnia się dwa wymiary poprzeczne:
■ Wymiar poprzeczny mały - wymiar dwuskroniowy, biegnący pomiędzy ramionami szwów wieńcowych, wynoszący 8 cm;
11 Wymiar poprzeczny duży - wymiar dwuciemieniowy, biegnący pomiędzy guzami ciemieniowymi, wynoszący 9,5 cm.
wym. poprzeczny mały
wym. poprzeczny duży
Ryc. 10. Wymiary poprzeczne główki płodu.
Inne części płodu, takie jak: barki, miednica, nie nastręczają trudności w czasie porodu ze względu na mniejsze obwody i wymiary oraz na zmianę ich* kształtu z elipsy na okrągły w czasie przechodzenia przez kanał rodny. W budowie płodu na uwagę zasługuje ruchomość kręgosłupa płodu, którą wykorzystuje zarówno płód, jak i osobą? udzielająca pomocy. Największą ruchomość ma kręgosłup w odcinku szyjnym. Ruchomość ta pozwala zarówno na przygięcie główki do klatki piersiowej, jak i odgięcie jej do tyłu. Mniejsza ruchomość kręgosłupa jest w odcinku piersiowym, w odcinku tym kręgosłup wygina się bocznie, natomiast w odcinku lędźwiowym na boki i ku tyłowi.
6. Usytuowanie płodu w macicy
Z. Witkowska, B. Danielska
Mechanizm przebiegu porodu uzależniony jest między innymi od usytuowania płodu w jamie macicy. Za pomocą badania zewnętrznego rodzącej można uzyskać informacje, jakie jest: położenie, ustawienie i ułożenie płodu. Nim przystąpimy do badania zewnętrznego rodzącej, należy jednoznacznie uściślić pojęcia: położenie, ustawienie, ułożenie.
Położenie Isitusl płodu. Jest to stosunek długiej osi płodu do długiej osi macicy, z uwzględnieniem części przodującej.
Część płodu zwróconą ku dołowi, czyli znajdującą się nad wchodem miednicy, nazywamy częścią przodującą. W zależności od tego czy będzie to główka czy miednica, mówimy o położeniu główkowym lub miednicowym.
W położeniu płodu wyróżniamy:
1. Położenie podłużne fsitus longitudinalis/ - długa oś płodu i długa oś macicy są w stosunku do siebie równoległe, stanowią one 99% wszystkich położeń, z czego 96% to położenia podłużne główkowe, 3% - położenia podłużne miednicowe, 1 % - położenia poprzeczne i skośne.
2. Położenie skośne /sitits oblicjimsl - długa oś płodu i długa oś macicy w stosunku do siebie krzyżują się pod kątem 45°.
3. Położenie poprzeczne /sitits transwersas/ - długa oś płodu i długa oś macicy krzyżują się pod kątem 90°.
podłużne skośne poprzeczne
Ryc.l 1. Rodzaje położeń płodu: podłużne, skośne, poprzeczne.
Ustawienie /positio/ płodu. Jest to stosunek poszczególnych części płodu do poszczególnych części /stron/ macicy, czyli po której stronic macicy znajduje
27