47200 str017 (4)

31

Elementy analizy jakościowej substancji - identyfikacja wybranych kwasów, zasad i soli

ĆWICZENIE NR 4

ELEMENTY ANALIZY JAKOŚCIOWEJ SUBSTANCJI -IDENTYFIKACJA WYBRANYCH KWASÓW, ZASAD I SOLI

1. WPROWADZENIE

Celem analizy jakościowej jest wykrycie pierwiastków lub jonów wchodzących w skład badanej substancji.

Podstawą analizy jakościowej umożliwiająca wykrycie poszczególnych jonów w obecności innych jonów są odczynniki grupowe. Działanie odczynnika grupowego polega na strącaniu jonów jednej grupy analitycznej w postaci trudno rozpuszczalnych w wodzie związków. Stosowanie kolejno odczynników grupowych dla poszczególnych grup analitycznych pozwala na oddzielenie kationów lub anionów należących do danej grupy analitycznej (w przypadku nieobecności pewnej grupy jonów osady nie powstają). Strącone osady w obrębię danej grupy analitycznej rozpuszcza się w odpowiednim rozpuszczalniku. Obecność poszczególnych kationów lub anionów stwierdza się za pomocą reakcji charakterystycznych dla danego jonu.

Analiza jakościowa substancji składa się z:

a)    badań wstępnych,

b)    systematycznej analizy anionów i kationów.

Do badań wstępnych należą:

a)    Obserwacja zabarwienia próbki.

b)    Zachowanie się substancji podczas ogrzewania.

c)    Stapianie substancji z perlą boraksową (boraksem) lub perlą fosforanową (fosforany metali alkalicznych).

Podczas stapiania boraksu lub fosforanów metali alkalicznych z badaną substancją w przypadku obecności tlenków metali ciężkich otrzymuje się barwne borany lub fosforany. Zabarwienie to jest charakterystyczne dla szeregu metali.

d)    Badanie zabarwienia płomienia utleniającego palnika gazowego.

e)    Badanie rozpuszczalności.

Przeprowadza się badanie rozpuszczalności w wodzie, stężonym i rozcieńczonym kwasie solnym, stężonym i rozcieńczonym kwasie azotowym i wodzie królewskiej. Związki nierozpuszczalne w tych rozpuszczalnikach stapia się w węglanami lub wodorotlenkami metali alkalicznych.

f)    Badanie odczynu dla substancji rozpuszczalnych w wodzie.

W przypadku identyfikacji substancji rozpuszczalnych w wodzie przeprowadza się badanie odczynu roztworu przy pomocy papierka wskaźnikowego.

Odczyn roztworu	Możliwa obecność substancji
kwaśny	sole mocnych kwasów i słabych zasad, wolne kwasy, sole kwaśne
zasadowy	sole słabych kwasów i mocnych zasad wolne zasady
obojętny	sole mocnych kwasów i zasad sole słabych zasad i słabych kwasów