47716 SNV36341

wiersz Sen i poprzedzający go Ucinek. który nawiązuje do

ny

J wW__    _%

tifi 1 no Warszawie Portrety pięciu Elżbiet Węgierskiego).

-i*LV I    ,    ,    _    , ,    .    ,

pośmiertnie zebrane poezje Szymanowskiego wypełnione są więc wy-{Oinaiyką refleksyjną i liryczną. Ich tonacja jest jednak zróżnicowana, powodzeniem posługuje się w nich różnymi rejestrami mowy poety-,i'^|,v także odmiennymi technikami wierszowania. W utworach refleksyjni! _/tęc/nie konstruuje wypowiedź o charakterze retorycznym, utrzymaną (Miie podniosłym, ale zarazem pozbawionym wyszukanej ozdobności Hi W’ wierszu Do Nadziei, rozpoczętym zgodnie z prawidłami >kioi tak popularny w poezji XVIII w. motyw wzbogacony zostaje "łask prze* ">'^ra>ne uwydatnienie indywidualnego przeżycia, przez silniejsze 1 ,_|VK«/enie lirycznego .ja". Podobnie w pozostałych utworach refleksyjnych itartr motywy poetyckie {Dla przyjaźni, Nadzieja, Gracje. Czas) zostają

Mimo h

vK'^ antycznego rękopisu przełożonego z francuskiego na polski, zawiera ttgo typu postępowania (nie jest wykluczone, że jest to reakcja na

Uporządkowane indywidualnej perspektywie podmiotu lirycznego. Mim •ttoO^v/nc^° ^rakroi^u *d^an*^a * personiłikującego traktowania abstrakcyjnych IM wypowiedź rozwija się w nich jakby w sposób naturalny. Nie posługuje || jakami metaforyzacji. ani rozbudowanej peryfrazy. ale raczej dąży do -n,icA'niowvgo zharmonizowania sąsiadujących ze sobą słów . których sensy A\stai4 poprzez kontekst doprecyzowane i subtelnie wycieniowane. ale zara-,vi« ptitostają jakby w tym samym polu semantycznym, w tej samej tonacji ayłistye/nęi i emocjonalnej zarazem. Być może ta właśnie tendencja artystyczni określająca charakter wierszy Szymanowskiego stała się powodem formułowanych przez XX-wiecznych badaczy opinii o ..gładkiej banalności" roerszy Szymanowskiego. Jednak niezależnie od tego, jak z punktu widzenia ć.nsiejs/ych kryteriów estetycznych mielibyśmy ocenić takie postępowanie poetyckie — niewątpliwie spotykamy się tu z wpisaną w utwory propozycją rozumienia poezji i jej języka całkowicie oryginalną na naszym gruncie i różną od dążeń i założeń zaświadczonych zarówno przez Naruszewicza. Krasickiego H i przez Karpińskiego czy Kniażnina. Poszukując z pełną świadomością zasady organizującej języ k poetycki własnych utworów nie zwracał się Szymanowski ku źródłom mowy potocznej, jak czynił to Karpiński, nie dążył lawmti do uwypuklenia pojęciowej wartości słowa i poetyckiego igrania jego wami, co min. stanowi cechę wyróżniającą wierszy Krasickiego. Odrzucał ttfauk zarazem wszelkie zabiegi za korzenione w tradycji baroku a podnoszące komtnst do rangi głównego środka uczynienia mowy poetyckiej wyrazistą i mam odmienną od potocznych, nieliterackich sposobów mówienia. | Szymanowskiego właśnie jednolitość tonu uznana została za znamię Mistycznej sprawności i cechę wyróżniającą poezję spośród innych sposobów posługiwania się słowem.

Obserwację tę. sformułowaną w związku z refleksyjnymi wierszami poety rozszerzyć można na całą jego twórczość poetycką, niezależnie od HH i formy podawczej wypowiedzi. Wydaje się, że właśnie owa harmonia

(U