47921 skan0090

174 R. MIERZECKI

[79]    She-yun-bo, V. M. Czulanowskij, Optika i spiektrosk., Sb. Stat. II, 214, 218 (1963).

[80]    A. K. Atakodżajew, Optika i spiektrosk., 16, 1024 (1964).

[81]    A. J. Collings, K. J. Morgen, J. Chem. Soc., 1963, 3437.

[82]    G. L. Caldow, H. W. Thompson, Proc. Roy. Soc. {London), A254, 1 (1960).

[83]    A. Joerges, M. Nikuradse, Z. Naturforsch., 5a, 25 (1950).

[84]    W. West, R. T. Edwards, J. Cliem. Phys., 5, 14 (1937).

[85]    E. Bauer, M. Magat. J. phys. rad., 9, 319 (1938).

[86]    K. H. Ulingcr, ./. Mol. Spectr.. 15, 440 (1965).

[87]    A. D. Buckingham, Proc. Roy. Soc. {London), A248. 169 (1958); ibid., A255, 32 (1960).

[88]    H. W. Thompson, Spcctroscopy (red. Wells), Institute of Petroleum, London 1962, str. 245; C. Heald, H. W. Thompson. Proc. Roy. Soc. {London), A268, 89 (1962).

[89]    J. A. Koningstein, Z. Kęcki, R. Mierzccki, Dyskusja na Colloquium Fortschrittc der Ramanspektroskopic, Magdeburg 1966.

[90]    M. Horak. J. Pliva, Spectrochim. Acta, 21. 911, 919 (1965).

[91]    G. E. Walrafen, J. Chem. Phys., 44, 1546 (1966).

[92]    A. W. Korszunow, A. A. Kozłowski, R. T. Pogajccka, Wodorodnaja Swjaź, Sb. Stat., Moskwa 1964, str. 138.

[93]    U. A. Zirnit, M. M. Suszczynski, Optika i spiektrosk., 16, 903 (1964).

[94]    S. G. W. Ginn. L. J. Wood, J. Chem. Phys.. 46, 2735 (1967).

[95]    A. E. Staniewicz, Opiika i spiektrosk., Sb. Stat. II, 205 (1963).

[96]    A. E. Staniewicz, Optika i spiektrosk., 21, 645 (1966).

[97]    V. Lorenzelli, G. Rondi, Lincei Rend. Sc. fiz. mat. nat., 38, 693 (1965).

[98]    R. J. Jakobsen, Y. Mi kawa, J. W. Brasch, Spectrochim. Acta, 23A, 2199 (1967).

[99]    E. Lippert, IX Europ. Congr. Mol. Spectr., Madrid 1967.

[100]    A. Novak, C. Pcrchard, IX Europ. Congr. Mol. Spectr., Madrid 1967.

[101]    S. G. W. Ginn, .T. L. Wood, Proc. Chem. Soc., 1964 Nov. 370.

[102]    L. P. Bicłozierska, D. N. Szczcpkin, Optika i spiektrosk., Sb. Stat. III, 290 (1967).

HENRYK RATAJCZAK¹

WIĄZANIE WODOROWE W FERROELEKTRYKACH 1. Wstęp. 2. Teoria ferroelektryczności w krysztale KDP. 3. Zagadnienie ruchu protonów w wiązaniu wodorowym. 4. Literatura.

1. Wstęp

Zjawisko ferroelektryczności odkrył Valasek [1] w 1921 r. w krysztale soli Seignette’a. Dopiero czternaście lat później odkryto następny ferroelektryk, KH₂PO₊ [2], który stał się jedną z „modelowych” substancji do badania zjawiska ferroelektryczności. Obecnie znanych jest ok. 1000 ferroelektryków oraz antyferroelektryków i wciąż ukazują się dalsze doniesienia o odkryciu nowych związków o własnościach ferroelektrycznych, w tym również metali [3, 4].

Zainteresowanie ferroelektrykami ciągle wzrasta z uwagi na ich praktyczne zastosowanie we współczesnej technice [5], jak również dlatego, że molekularny mechanizm tego zjawiska nie jest jeszcze dobrze poznany. Wysunięta ostatnio przez Matthiasa [4] interesująca hipoteza „wzajemnego wykluczania się” zjawiska ferroelektrycznego i nadprzewodnictwa spowoduje zapewne dalszy wzrost zainteresowania tym problemem.

Cechą charakterystyczną ferroelektryków jest występowanie spontanicznej polaryzacji dielektrycznej [6 — 8], której kierunek można zmienić przez przyłożenie pola elektrycznego. Wypadkowa spontaniczna polaryzacja zależy od temperatury i zanika w punkcie Curie (znane są związki mające więcej niż jeden punkt Curie, np. sól Seignette'a, tiomocznik), powyżej którego kryształ staje się „normalnym” dielektrykiem. Odwra-calność kierunku spontanicznej polaryzacji jest prostą konsekwencją faktu, iż struktura polarna ferroelektryku jest nieznacznie tylko zaburzoną strukturą niepolarną kryształu występującego w fazie paraelcktrycznej.

1

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Wrocławskiego.