50184 stra Dysfunkcje

Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku

firmy, dokonują oceny realizacji programów ekologicznych⁶⁷. Bez wątpienia problematyka odpowiedzialności branży turystycznej za środowisko zyskiwać będzie na znaczeniu⁶⁸. W opublikowanym niedawno raporcie Instytutu na Rzecz Ekorozwoju podkreślono, że „... Turystyka — dziedzina gospodarki powszechnie uważana za szczególnie przyjazną środowisku — ma do odegrania ważną rolę w aktywnej ochronie środowiska oraz stymulowaniu procesów ekologicznych"⁶⁹.

Pisząc o funkcjach turystyki w sferze kształtowania świadomości ekologicznej powinniśmy wyraźnie rozgraniczyć dwie rzeczy — wpływ turystyki na środowisko oraz rolę turystyki w promowaniu działań proekologicznych. Analizowana funkcja łączy się raczej z tą drugą kwestią, jednak nie unikniemy rozważań na temat negatywnych zjawisk jakie towarzyszą rozwojowi turystyki.

Dysfunkcje

Niestety dysfunkcje turystyki wobec środowiska przyrodniczego i kulturowego należą do najczęściej występujących. J. Krippendorf w swej znakomitej książce⁷⁰ poświęconej analizie wpływu turystyki i rekreacji na życie współczesnego człowieka, nazywa turystykę pożeraczem środowiska, przedstawiając ją w postaci węża zjadającego własny ogon. Rozwój turystyki wymaga inwestycji, które z jednej strony umożliwiają turystom korzystanie z walorów turystycznych, z drugiej zaś ograniczają ich potencjał. Niektóre z inwestycji służących rozwojowi turystyki wymagają szczególnie dużych powierzchni. Na przykład budowa pola golfowego wraz z urządzeniami towarzyszącymi wymaga od 23 do 45 ha powierzchni, w zależności od typu urządzeń. Jeśli uświadomimy sobie, że w Niemczech jest około 250 pół golfowych, a w znacznie mniejszej pod względem powierzchni Anglii aż 10 razy więcej⁷¹, okaże się że nazwanie turystyki pożeraczem krajobrazu nie jest pozbawione podstaw.

67    Por. Cooper Ch., FletchreJ., Gilbert D., Wanhill S., Tourism -Principles & Practice, Pitman Publishing, Surrey

1993, s. 271-273.

68    Borkowski K., Odpowiedzialność branży turystycznej za środowisko w : Wybrane problemy funkcjonowania gospodarki turystycznej, AWF Kraków, Kraków 1992.

69    Kaminiecka)., Ekopolityka w turystyce. Raport o zmianach możliwych i koniecznych, Instytut na Rzecz Ekorozwoju, Warszawa 1998, s. 14.    Ją

?0 Krippendorf J„ The Holiday Makers — Understanding the Impactof LeisureandTravel, Heinemann Publishing

Ltd.,Oxford 1987.

”1 Por. jędrzejczyk I., Ekologiczne uwarunkowania ... op. cit., s. 18.

67