Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku
w tytule tego podrozdziału pytanie: czy turystyka jest zawsze zjawiskiem korzystnym, czy też niektóre z jej funkcji nie urosły do rangi mitów, jakie — nota bene — często towarzyszą temu zjawisku.
Dlatego też, przy charakterystyce każdej z dziesięciu podstawowych funkcji turystyki, postaramy się wskazać także na realne i już występujące, lub tylko potencjalne zagrożenia-związane z jej rozwojem. Rozważania na temat funkcji i dysfunkcji współczesnej turystyki postanowiono rozszerzyć o rzadko poruszaną problematykę związków i zależności, jakie zachodzą między rozwojem turystyki a przestępczością i różnymi przejawami patologii społecznych. Myślę, że wobec płynących zewsząd zachwytów nad turystyką i dobrodziejstwami jakie przynosi jej rozwój, rozważania zaprezentowane w tym rozdziale oraz przykłady wskazujące na możliwości jej destrukcyjnego oddziaływania, nieco zrównoważą opinie na temat rzeczywistych skutków rozwoju turystyki. Mam jednocześnie nadzieję, że wskazane negatywne zjawiska i zagrożenia jakie drzemią w turystyce, nie zniechęcą nikogo do popierania jej rozwoju. Albowiem — co wielokrotnie podkreślono na kartach tej książki —zasadniczo rozwój turystyki jest zjawiskiem zdecydowanie korzystnym, zwłaszcza jeśli ma charakter zaplanowany, dobrze zorganizowany i kontrolowany.
Aktywność turystyczna realizowana jest w czasie wolnym oraz spełnia wszystkie podstawowe jego funkcje — wypoczynek, rozrywkę i rozwój osobowości. Analizując wypoczynkową funkcję turystyki należy podkreślić fakt, że zaspokaja ona potrzeby związane z odnową sił fizycznych i psychicznych poza miejscem stałego zamieszkania, co dla człowieka przebywającego stale w tym samym środowisku i pogrążonego w codziennych obowiązkach, ma podstawowe znacznie. Organizm człowieka jest jak doskonała maszyna — zaplanowana i przystosowana do wykonywania określonych czynności i wypełniania określonych ról społecznych. Ale nawet najlepiej skonstruowane urządzenie, po pewnym czasie wymaga konserwacji i modernizacji. Podobnie jest z organizmem człowieka. Praca, nauka oraz inne wykonywane na co dzień czynności, powodują utratę energii oraz „zmęczenie psychiczne". Człowiek potrzebuje wypoczynku. Bez niego nie może