Funkcja kształceniowa
*
Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku w pewnej izolacji od świata zewnętrznego. Dla ludności miejscowej turystyka jest wówczas ucieleśnieniem marzeń, uosabia bezczynność oraz symbolizuje luksus. Turyści wydający duże kwoty na przyjemności, które w dodatku nie mają widocznego związku z pracą, rodzą u nich frustracje oraz niechęć do codziennej pracy. W pewnym sensie turystyka staje się wtedy jakby propagandowym modelem konsumpcjonizmu i „antyrozwoju". Napływ turystów powoduje bowiem zmiany w moralności i obyczajowości ludności miejscowej. Mieszkańcy terenów recepcyjnych nie zawsze chcą dostrzegać fakt (albo też nie rozumieją tego), że zachowania turystów, które próbują naśladować, na ogół są jedynie zachowaniami „wakacyjnymi". Dotyczy to zwłaszcza młodzieży, która stara się ubierać w podobny do turystów sposób, tak samo jak oni zachowywać, itd. Zmiany te dotyczą nie tylko zewnętrznych form zachowania, ale także sfery światopoglądowej i moralnej. Negatywnym zjawiskiem jest także zanikanie tradycyjnej gościnności w dużych ośrodkach turystycznych, gdzie stosunki międzyludzkie nierzadko zamieniane są na towar do sprzedaży.
Jedną z najważniejszych funkcji współczesnej turystyki jest funkcja kształceniowa, często nazywana także poznawczą. Pozwala ona zaspokoić jedną z ważnych potrzeb człowieka, jaką jest nigdy do końca nie zaspokojona ciekawość świata. Istotę tej funkcji chyba najlepiej oddaje powiedzenie „podróże kształcą", które ma w Polsce kilkusetletnią tradycję. Przy założeniu, że kształcenie jest częścią składową wychowania, funkcja ta może być traktowana jako jedna ze składowych funkcji wychowania. Turystyka uczy (poszerza wiedzę) oraz przysparza wielu umiejętności praktycznych. W procesie poznania świata szczególne znaczenie ma doświadczenie osobiste. Człowiek zawsze miał największe zaufanie do tego, co sam zobaczył, dotknął, przeżył. K. Przecławski wyraża pogląd, że poprzez turystykę, człowiek współczesny przywraca znaczenie pierwotnemu.doświadczeniu osobistemu, tyle że w skali globalnej46. Bez wątpienia funkcja kształceniowa najbardziej stymuluje aktywność intelektualną
Przecławski K., Turystyka i jej rola we współczesnym świecie, w :Problemy Turystyki Nr 3 (37), Instytut Turystyki. Warszawa 1987, s. 97.
41