50667 Podstawy chemii, ćwiczenia laboratoryjne5

2)    waga musi być zamknięta i wyzerowana po skończonej pracy

3)    nakładanie i zdejmowanie przedmiotów ważonych i odważników wykonuje się przy wyłączonej wadze

4)    przedmioty ważone muszą być suche, czyste, a temperatura ich taka sama jak otoczenia

5)    ciecze odważa się w szczelnie zamkniętych naczyniach.

Iloczyn rozpuszczalności. Równowaga układu roztwór-osad

=*■

N/ybkość v₂ odwrotnego procesu, tj. krystalizacji, zależy od liczby zderzeń jonów Mn ¹ i SOj“ z jednostką powierzchni kryształów BaS0₄ w jednostce czasu. Wy-iiik.i stąd, że v₂ jest wprost proporcjonalne do stężenia jonów w roztworze i zależy ml temperatury

v₂=/fc₂[Ba²⁺][SO|"]

Nie istnieją substancje całkowicie nierozpuszczalne. Wszystkie tzw. trudno rozpuszczalne osady są mniej lub bardziej rozpuszczalne i powodują w określonej objętości rozpuszczalnika stan nasycenia, charakterystyczny dla danego układu w określonej temperaturze. Układy złożone z roztworu nasyconego i osadu należy do układów niejednorodnych (heterogennych). W układzie niejednorodnym po między roztworem a osadem istnieje nieustanna wymiana substancji, gdyż częM osadu stale rozpuszcza się i w miarę przesycenia roztworu część substancji po nownie wytrąca się w postaci osadu. Proces ten przypomina stan równowagi reak cji chemicznych odwracalnych. W nasyconym roztworze istnieje więc stan rów nowagi między jonami związanymi w sieć krystaliczną osadu a swobodnymi j» nami danej soli w roztworze. Na przykład nad strąconym trudno rozpuszczalnym osadem BaS0₄ znajduje się roztwór    siarczanujVI) baru. Istnieje więc sliin

równowagi :

V|

BaS0₄ 4----- Ba²⁺+SC>4~

V2

W chwili równowagi, jaka ustala się w roztworze nasyconym, prędkość rozpusz-i /unia się osadu vi jest równa szybkości tworzenia się osadu v₂. Istnieje więc ińwnowaga między swobodnymi jonami w roztworze a jonami związanymi w sieć łis staliczną

V| = V₂

p/yli

= &2 [ Ba²⁺]- [SO^2- J

Wielkości stałe k\ i k₂ przenosimy na jedną stronę równania. Stosunek dwóch wielkości stałych — jest wielkością stalą i oznaczamy go symbolem Ir (iloczyn

h

m/puszczalności).

A

k->

Ba

2+

so^

= Ir,

IJaSOą

Jony tworzące kryształy soli są związane w sieć krystaliczną z pewną energią kiv stalizacyjną. Przeciwnie skierowaną siłą jest siła, której wyrazem jest energia li\ dratacji. Działa ona w kierunku wciągnięcia jonów do roztworu za pośrednictwem otaczających cząsteczek wody. Dla osadów trudno rozpuszczalnych energia kiy stalizacyjna jest w porównaniu z energią hydratacji bardzo duża i dlatego tyłku mała liczba jonów przechodzi do roztworu. Liczba jonów przechodzących w jol nostce czasu z jednostki powierzchni kryształów osadu do roztworu, czyli szyb kość rozpuszczania się w stałej temperaturze, jest wielkością stałą łloe/.yn rozpuszczalności danego związku jest to więc iloczyn ze stężeń jonów lego związku w roztworze nasyconym. Jest on stały w stałej temperaturze i ma i hmklery styczną wartość dla danego związku. Jeśli wartość tego iloczynu zostaje pi/e kroć zona, dany związek wydziela się z roztworu w postaci osadu. Im mniejszą wmieść ma iloczyn rozpuszczalności danego związku, tym trudniej rozpuszczalny g .1 ten związek. Iloczyn rozpuszczalności jest miarą rozpuszczalności związków i lu mic/.nych trudno rozpuszczalnych.

130

IJI

i