50951 Scan17 (2)

J ! ^: ! i

! i-i

i-i

i:

Hj ■

2.1.1. Wybrane aspekty globalizacji i współczesnego postrzegania świata

Rozwijające się przez wiele wieków stosunki międzyludzkie początkowo miały zasięg lokalny, regionalny oraz wewnątrżnarodowy. Wraz z rozwojem struktur i instytucji państw, rosnącą wiedzą i możliwościami przemieszczania się, coraz bardziej sprzyjającymi warunkami rozwoju handlu i wzajemnego poznawania przestrzeni ziemskiej, odkrywania i rosnącego zapotrzebowania na surowce postępował proces powstawania więzi i zależności między różnymi państwami i narodami, który obejmował coraz rozleglejsze przestrzenie Ziemi. Z czasem te zjawiska i procesy przybrały zasięg globalny.

Nowy sposób postrzegania świata, związany z cywilizacją informacyjną (IT), niesie również pewne paradoksy. Jest to bowiem połączenie postrzegania systemowego z postrzeganiem chaotycznym⁴⁵. Jednak wbrew pozorom nie ma tu sprzeczności, gdyż współczesne pojęcie chaosu oraz deterministyczna teoria chaosu wynikły faktycznie z analizy nieliniowych systemów dynamicznych, jako przykład bardzo złożonych zachowań się takich systemów. Wobec tego, postrzeganie elementów chaosu jest częścią systemowego postrzegania świata. Jednocześnie jest to taki sposób widzenia, pozwala nam rozróżniać punkty krytyczne w rozwoju świata, pozwala nam określić w jakich to momentach może się wiele zdarzyć, oraz stwierdzić, że rozwój może pójść w bardzo różnorodnych kierunkach. Na początku nowej epoki cywilizacyjnej nie ma jeszcze wyraźnie zdeterminowanej przyszłości.

Żyjemy w świecie, który ma coraz większy wpływ na to, co się dzieje w poszczególnych krajach. Świat współczesny jest, jak wiadomo pod działaniem globalizacji. Globalizacja ta ma wiele postaci i jest pojęciem wielowymiarowym, ponieważ dotyczy m.in. umacniania się współzależności gospodarczej między różnymi krajami, różnymi rynkami, a nawet wszystkimi krajami i wszystkimi rynkami. Obejmuje również oddziaływanie na wszystkie sfery życia publicznego i życia społecznego z szerokim pojęciem bezpieczeństwa włącznie. Ma duży wpływ i konsekwencje w procesie kształtowania się światowego układu sił.

Należy tu dodać, że globalizacja oznacza również proces standaryzacji świata w dziedzinie politycznej, ekonomicznej, militarnej, prawnej, społecznej, ekologicznej, kulturowej i religijnej.    ....................

Globalizacja polityczna oznacza proces upowszechnienia wśród narodów i społeczeństw świata takich wartości, jak: pluralizm idei i praktycznych procedur demokratycznych, powszechne, równe i wolne wybory, trójpodział władzy itp.

Globalizacja militarna jest bezpośrednio związana z globalizacją polityczną. \ Polega na tworzeniu coraz silniejszych związków między narodami i państwami w sferze zbiorowego bezpieczeństwa globalnego.

Globalizacja prawna to dążenie do objęcia jak największej liczby państw oraz ich narodowych systemów procesem wzajemnego dostosowywania, chociażby tylko wybranych ich elementów, co umożliwi efektywniejsze rozwiązywanie global-

^w A. Wierzbicki, Polska 2000 Plus, nr 1, Elipsa, Warszawa 2000, s. 74.

I nych problemów, wymagających zgodnych decyzji w sferze interpretacji orzecz-j nictwa oraz egzekucji prawnej.

i Globalizacja społeczna to wolny przepływ idei i wartości społecznych oraz J wolnych obywateli wywodzących się z różnych odległych kultur, który odbywa się ' poza i ponad strukturami, państw, ich agend, a także poza i ponad regulacjami i strukturami formalnych organizacji.

Globalizacja ekonomiczna, a wcześniej internacjonalizacja, czyli umiędzynarodowienie stosunków gospodarczych, była, jest i będzie podstawową płaszczyzną procesu globalizacji. Polega ona przede wszystkim na tworzeniu odpowiednich / warunków do swobodnego przepływu kapitałów, pracy, dóbr i usług. Istotą tego i aspektu globalizacji jest więc mobilność czynników produkcji.

₍ Globalizacja ekologiczna - dążenie do ukształtowania świadomości, głębokiego przekonania, że niezależnie od usytuowania terytorialno-geograficznego wszystkie narody, narodowości, wspólnoty ponoszą odpowiedzialność za stan najbliźsze-! go i globalnego środowiska przyrodniczego i społecznego oraz za jakość wzajem-I nych relacji między światem przyrody żywej (zwierząt i roślin) i nieożywionej oraz j    światem społecznym.

i    Globalizacja kulturowa to występowanie i współistnienie wielu różnorodnych

\ kultur oraz proces wielowymiarowej, wszechstronnej i wielokierunkowej komunika-I    cji między tymi kulturami.

\    Globalizacja religijna - skupienie wspólnego wysiłku na pobudzaniu rozwoju

\ duchowego (religijnego) i społecznego oraz na rozpoznawaniu i rozwiązywaniu \ najbardziej ekstremalnych problemów współczesnego świata. Musi opierać się na Nakreślonym i niezbędnym konsensusie.

Wspomniane-aspekty i procesy globalizacji stwarzają także pewne zagrożenia, ponieważ nie wszystkie narody zechcą poddać się temu procesowi. Ponadto występuje tu. niezgodność interesów wynikająca z różnego podziału korzyści, gdyż globalizacja obecnie bardziej wiąże się z dominacją niż modernizacją świata.

Wielka różnorodność strukturalna tych zagrożeń, odmienność ich elementów składowych oraz utrzymujące się między nimi proporcje muszą być postrzegane w ujęciu geograficznym (przestrzennym). Istnieją przecież wspomniane wcześniej, zwarte grupy państw tworzących koalicje, w których otoczeniu znajdują się inne państwa, często o przeciwstawnym systemie społeczno-ekonomicznym. Podstawowymi składnikami tych struktur jest ludność oraz infrastruktura tworzona świadomie i celowo przez tych ludzi w określonym środowisku.

Wzrastająca świadomość sprawia „że odizolowanie się od wielu zagrożeń światowych jest niemożliwe i skłania władze państw do zachowań proglobalnych i kooperacyjnych”. Możliwa staje się więc eliminacja szkodliwej nieufności w życiu międzynarodowym, poprzez⁴⁶:

-    zwiększenie przepływu informacji między państwami;

-    eliminowanie uprzedzeń oraz stereotypów ideologicznych, kulturowych i narodowych;

⁴⁴ z. Cesarz, Problemy globalne współczesności, Wrocław 1996.