51384 IMGt28

Mknę) (twarz rozmówcy lub odbicie własnej twarzy w lustrze) bądź sztucznej (np. modele graficzne lub trójwymiarowe w postaci plastykowych modeli ■UącKwmowyz możliwością modelowania układów języka) , film, telewizja wewnętrzna, kamery wideo, komputery z odpowiednimi programami do samodzielnego uczenia się (np. samodzielnego powtarzania materiału w atrakcyjnej postaci), projektory, kasety, płyty kompaktowe, magnetowidy - umożliwiające nie tylko przedstawianie na ekranie telewizora lub komputera filmów dydaktycznych, (dziś już także w technologii DVD), ale także zapisywane dowolnych, a ważnych poznawczo sytuacji dydaktyczno-wychowawczych.

Specjalne audycje telewizyjne w programie ogólnym (massmedia), adresowane do osób niesłyszących (pierwsze takie próby w Polsce miały miejsce w 1979 r.), są wykorzystywane dla celów informacyjnych, rozwijają horyzonty myślowe dorosłych osób niesłyszących, przy czym, obok kształtowania u nich poczucia wspólnoty i własnej wartości, pełnią one funkcję kształcącą. Nie bez znaczenia, z uwagi na kształtowanie sprzyjających rewalidacji postaw wobec osób z uszkodzonym słuchem, jest informowanie słyszącego społeczeństwa o problemach niesłyszącej społeczności. Informacyjną funkcję zaczyna pełnić w tej mierze także internet. Swoje strony mają w nim już niektóre szkoły dla dzieci niesłyszących. Wzrokowe nośniki informacji należy uznać, obok słuchowych środków przekazu, za podstawowe, ze względu na ich znaczenie w systemie dydaktyczno-wychowawczym. W praktyce sur-dowychowawczęj wzrokowe i słuchowe nośniki informacji najczęściej występują łącznie.

W procesie surdowychowawczym najczęściej wykorzystywane są media audiowizualne, czyli nośniki informacji wzrokowo-słuchowe. Dawniej przeważała aparatura audiowizualna (hardware), jak rzutniki pisma (overheadprojektor), rzutniki, udźwiękowione projektory filmowe i kamery filmowe, dziś coraz częściej są to także komputery osobiste i karnety z cyfrową obróbką sygnałów. Współczesne audiowizualne środki nauczania (software) to, obok tradycyjnych przeźroczy i taśm filmowych, także wideokasety i płyty kompaktowe z encyklopediami, ze specjalnymi programami np. do nauki języka migowego.

Tmdycyjne dydaktyczne środki czuciowo-dotykowe, takie jak szpatułka, dłoń Ucznia i nauczyciela, wspomagające odbiór wibracji baloniki i rezonato-

B Bn sztuczny model układu artykufacyjnego opracowano w Japonii: Toyomichi, Nakao, MD. Tóyo Kogyo Hospital and Medical Universrty - Solid, Mouth-moclel for Locallzation Tratnmg A. Uacrs* Ouestionnaire (tria! usc).

| związku ze współczesnymi możliwościami wykorzystywał* "yania słuchowego tracą i coraz bardziej tracić będą na znaczeniu.

8. ZAWÓD I PRZYGOTOWANIE DO ZAWODU

8.1. Wprowadzenie

Ogromny wysiłek związany z przyswojeniem sobie przez dziecko z uszkodzonym słuchem języka i mowy i kształtujące się w toku tego długotrwałego procesu jego uzdolnienia i zainteresowania, przydatne także w przyszłej pracy zawodowej, weryfikowane są na etapie orientacji zawodowej, wyboru zawodu lub pracy, nauki zawodu i ostatecznie w toku wykonywanej pracy zawodowej, w konkretnym już zakładzie pracy.

Uszkodzenie narządu słuchu, którego bezpośrednim skutkiem jest określona niepełnosprawność, powinno pociągać za sobą jak najmniejsze upośledzenie w doborze zawodu, przygotowaniu do zawodu i pełnienia konkretnej już roli społeczno zawodowej. Zależy to nie tylko od samego uszkodzenia percepcji słuchowej, powodującej za sobą określoną niepełnosprawność, ale (co jest optymistyczne z pedagogicznego punktu widzenia) wiąże się z formą socjalizacji i edukacji, która z jednej strony mieści się niejako poza wychowankiem (jest w pewnej mierze od niego niezależna), z drugiej uwarunkowana jest także możliwościami rewalidacyjnymi tkwiącymi w samym wychowanku i jego motywacją do przezwyciężania niepełnosprawności.

A. Hulek (1916-1993) podkreśla, że „Każdy inwalida pomimo swego upośledzenia zachowuje określone sprawności i dyspozycje — fizyczne, psychiczne (w tym intelektualne i inne) oraz społeczne — które, po odpowiednim zidentyfikowaniu, ukierunkowaniu i usprawnieniu (...) stają się podstawą umożliwiającą podjęcie szkolenia, a później pracy zawodowej” 1 Ponownie podkreślmy, uzupełniając to ogólne stwierdzenie klasyka polskiej rehabilitacji, że odpowiednie ukierunkowanie i usprawnienie osób z uszkodzonym narządem słuchu powinno się dokonywać już w wieku przedszkolnym.

Najogólniej, podstawę doboru zawodu dla inwalidy stanowi, jak podkm* śla K.J. Zabłocki, zespół indywidualnych cech, zachowanych sprawności oraz stopień upośledzenia, które w sumie spełniają dwojakie funkcje: a) stopień sprawności będzie stanowić o zatrudnieniu inwalidy, 173 » Hulek, Teoria i praktyka rehabilitacji inwalidów, PZWL, 1969. i 164.