48355 Obraz13

po kilkugodzinnych zmiennych zmaganiach zostały odzyskane. Walki toczone na pozostałych kierunkach przyczółka magnuszewskiego nie przyniosły większych zmian²⁰.

14 sierpnia siły 29 KAGw we współdziałaniu z polską 2 DP i artylerią 1 A Wojska Polskiego wszczęły kroki zaczepne w celu wyparcia niemieckiej 19 DPanc i 1132 BGren z zajętych pozycji. Działania rozwinęły się od Pilicy do Brzozówki. Wspierał je silny ogień artylerii i lotnictwa. W rezultacie wojska nieprzyjaciela zostały odrzucone na rubież: Zakrzew, Grabów Zaleśny, Grabów nad Pilicą, Brzozówka. Jednostki 19 DPanc kontratakowały, w wyniku czego ponownie odbiły Grabów nad Pilicą. Na pozostałej części przyczółka wojska radzieckie nie uzyskały powodzenia. W tym dniu całkowite panowanie w powietrzu osiągnęło lotnictwo radzieckie, które niemalże bez reszty „wymiotło* znad pola walki 8 AGw samoloty niemieckie. Fakt ten jednoznacznie potwierdzają dokumenty 9 Armii.

Dalsze ataki także prowadziły wojska 69 A na swych przyczółkach. Budziło to duże zaniepokojenie dowódców 9 A i GA „Środek”. Obawiali się oni, że są to działania przygotowujące bezpośrednią już operację zaczepną w kierunku Radomia. Dopiero teraz przybyło na front 9 A nad Wisłą dowództwo XXXXVI KPanc. Przejęło ono cały odcinek od południowej granicy armii (będącej też granicą Grupy Armii „Środek”) do dolnego biegu Pilicy. Generałowi Liittwitzowi podporządkowano następujące związki taktyczne: 17 DP (z oddziałami 174 DRez), 45 DGren, DSpad-Panc „Hermann Góring” i 19 DPanc, a w odwodzie — 302 oddział czołgów. VIII KA przejął odcinek obrony od ujścia Pilicy do przedmieść Warszawy. W jego składzie pozostała na razie tylko 1132 BGren z jednostkami wzmocnienia i 23 paplot. Niebawem korpus ten miał być znacznie wzmocniony. Niewątpliwie poprawiło to sytuację broniących się tu wojsk 9 A. Miały one przy tym i inne kłopoty. Generał Vormann monitował w tym dniu kolejny raz dowódcę Grupy Armii „Środek” o dostawę materiałów pędnych oraz amunicji, prosząc o transporty zarówno do Radomia, jak i Modlina. W sprawie paliwa meldował, że „zapasy w oddziałach bojowych spadły do tego stopnia, że nawet minimalna manewrowość nie jest zapewniona”²¹. Były to niewątpliwie trudności przejściowe, niemniej jednak ograniczały one możliwości bojowe wojsk niemieckich i sprzyjały radzieckim próbom odtworzenia położenia.

Walki o oczyszczenie niemieckich włamań trwały jeszcze dwa dni i zakończyły się pełnym sukcesem 8 AGw.

W tym samym czasie dużą aktywność wykazywała także 69 A. Jej wojska 15 sierpnia wznowiły natarcie w kierunku północno-zachodnim celem rozszerzenia

²⁰    Meldunek 9 Armii z 13 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, kl. 7917007 n.; A. Karpiński, op. cit., s. 228.

²¹    M. Altgowzen, op. cit., s. 234; meldunek 9 Armii z 14 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, t. 312, roi. 343, kl. 7917003 n.; meldunek Grupy Armii ..Środek" 7 14 sierpnia 1944 r MiD WIH. t. 312, roi. 247, kl. 7803390-7803393.

78