Obraz01 (6)

niemieckich wywiadowców. Miała to być ofensywa rozprzestrzeniająca się na kolejne kierunki strategiczne frontu wschodniego, by w końcu w całości objąć go działaniami. Główne uderzenie zaplanowano tam, gdzie całkowićie wykluczała je strona niemiecka, a mianowicie: na broniony przez Grupę Armii „Środek” występ białoruski. Operacji tej nadano kryptonim „Bagration”.

Zadanie rozbicia wojsk feldmarsz. Buscha otrzymała grupa radzieckich frontów. Uderzały tu:

1    Front Nadbałtycki — gen. armii Iwana Bagramiana:

3    Frontu Białoruski — gen. armii Iwana Czerniachowskiego;

2    Front Białoruski — gen. płk. Gieorgija Zacharowa; wojska prawego skrzydła 1 Frontu Białoruskiego gen. armii (od 29 czerwca marsz.) Konstantego Rokossowskiego.

Natarcie głównych sił radzieckich rozpoczęło się 23 czerwca, jedynie 1 Front Białoruski przystąpił do działań następnego dnia. Uderzenie zostało wykonane na sześciu odcinkach, najmocniej na skrzydła niemieckiego ugrupowania operacyjnego w rejonie Witebska oraz Bobrujska¹.

Teraz wydarzenia potoczyły się bardzo szybko. Obrona Grupy Armii „Środek” w ciągu kilkudniowych walk została pokawałkowana, a wojska radzieckie wyszły w jej głębię operacyjną i szybko rozwijały powodzenie.

O tempie działań może świadczyć fakt, że nie tylko wojska, ale też sztaby dywizji, a nawet korpusów nie nadążały z wycofywaniem się spod uderzeń radzieckich. Spotkało to m.in. pod Orszą dowództwo XXXIX Korpusu Pancernego. Warto przypomnieć, że z jego wojskami, a wśród nich z 337 DP, stoczyła pod Lenino w dniach 12-13 października 1943 r. swą pierwszą bitwę l Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Będzie też o nim mowa podczas rozpatrywania działań pod Warszawą.

28 czerwca sztab XXXIX KPanc był zmuszony do pośpiesznej zmiany stanowiska dowodzenia. Podczas przegrupowywania samochody sztabu zaatakowało radzieckie lotnictwo i w czasie bombardowania zginął dowódca korpusu, gen. art. Robert Martinek. W ciągu następnych kilku godzin poległ także nowy dowódca korpusu, gen. art. Georg Pfeiffer, przybyły tu z VI KA. Nie minęły 24 godziny, gdy również kolejny dowódca wyznaczony na to stanowisko (dotychczasowy dowódca 337 DP) gen. Otto Schunemann oraz szef sztabu korpusu płk Masius dostali się do radzieckiej niewoli².

W trzecim dniu operacji okrążono w rejonie Witebska, w taktycznej strefie niemieckiej obrony, pięć dywizji piechoty. Po zaciętych walkach, które ciągnęły się do 27 czerwca i kosztowały Niemców 20 tys. zabitych, pozostałe siły wynoszące ponad 10 tys. ludzi skapitulowały.

Kolejny kocioł powstał w rejonie Bobrujska, gdzie 27 czerwca wojska I Frontu Białoruskiego okrążyły sześć dywizji nieprzyjaciela, liczących łącznie 40

10

1

   Historia U wojny światowej. t. IX. Warszawa 1982. s. 58.

2

   R. Bcdarch. E. Dclhlcffcn, General der Artillerie Robert Martinek. Lebenshildeines Soldaten. NeckarGcmund 1975, s. 98-99; W. Kcilig. Dasdeutsche Hcer 1939-1945.1. II. Bad Nauhcim 1959, s. 212, 249 i 303.