52060 Scan0043

się nim dominująca klacz. Stawała naprzeciw delikwenta i wypędzała go ze stada.

Winowajca był oczywiście wystraszony. Wyrzucenie ze stada było równoważne z wyrokiem śmierci; poza nim czaiły się drapieżniki. Często stare konie, które nie są już w stadzie przydatne, same je opuszczają. Jest to właściwie pewna śmierć, ale przyjęta przez nie dobrowolnie.

Kiedy młodociany koń uświadamiał sobie swoje położenie, zaczynał prosić o przyjęcie go z powrotem do grupy. Przekazywał łatwe do rozpoznania sygnały, za pomocą których błagał o wybaczenie i okazywał pokorę. Zaczynał „lizać i zuć^;; — są to klasyczne ruchy pyskiem zależnego konia, który prosi o jedzenie zwierzę stojące wyżej od niego w hierarchii stada. Opuszczał nisko głowę, tak że jego nos znajdował się tuż nad ziemią, co było kolejnym gestem sygnalizującym uległość.

W tym momencie stara klacz zwykle odpowiadała. O ile poprzednio patrzyła prosto przed siebie, a jej ciało niczym strzała wskazywało na delikwenta, teraz przyjmowała nową pozę. Obracała się, pokazując swój bok i unikała kontaktu wzrokowego. To były jej sygnały, ze kara dobiegła końca i ze winowajca ma zgodę na dołączenie do stada.

Wiem teraz, że ten język ciała jest trwale zakorzeniony w genetycznej, plemiennej pamięci dzikich koni na całym świecie.

Ale wtedy byłem chłopcem na pustyni starającym się poznać język koni. Nazwałem go equus i nauczyłem się go stosować. Odkryłem, że potrafię się porozumiewać ze wszystkimi końmi, niezależnie od tego, jak są dzikie.

Stosując ten język, potrafiłem sprawić, by dziki koń podążał za mną, jakbym był dominująca klaczą. Kroki i ruchy — ciąg sygnałów przekazywanych w trakcie tego procesu — były ściśle określone; mogą.' ryć po /.zórzone. Reakcje koni stały się przewidywalne. Później od-