52965 skanowanie0002 (121)

dwa czynniki:    powstanie państwa izrael oraz burzliwy, powojenny ruch

narodowowyzwoleńczy ukształtowały bardzo konfliktogenny charakter tego regionu, wojny izraelsko-arabskie oraz kwestia palestyńska stanowią o dynamice wydarzeń w tym regionie świata.

agresywna polityka islamskiej republiki iranu oraz iraku, a także dążenie ugrupowań palestyńskich do ustanowienia niepodległego państwa w latach 80. xx wieku spowodowały, że region bliskiego wschodu stal się polem otwartych konfliktów zbrojnych, z którymi regionalne państwa nie były sobie w stanie poradzić, region ten, co gorsza, stał się kolebką islamskich organizacji terrorystycznych, które otwarcie i zbrojnie walczą z obcą dominacją, atakując cele tak w regionie, jak i poza nim. wymienione czynniki doprowadziły do zaangażowania w regionie państw trzecich, przede wszystkim stanów zjednoczonych, właśnie to mocarstwo jest gwarantem regionalnego systemu bezpieczeństwa zatoki perskiej, co skutkuje coraz głębszym uwikłaniem polityki amerykańskiej w-regionie.

należy podkreślić, że na tle innych systemów regionalnych region bliskiego wschodu nie jest regionem spójnym wewnętrznie, zarówno więzi etniczno-językowe, zaszłości historyczne, jak i aktualna sytuacja polityczno-ekonomiczna nie stanowią o jedności regionu, oprócz położenia geopolitycznego nie ma żadnych zależności, które byłyby wspólne dla wszystkich państw regionu, podsumowując:

-    uzależnienie gospodarki światowej od dostaw surowców energetycznych z tego regionu stanowi o jego roli w całościowej analizie stosunków międzynarodowych.

-    drugim z czynników jest trwale i militarne zaangażowanie się stanów zjednoczonych w stosunki zatoki perskiej, co bezpośrednio przyczyniło się do powstania ugrupowań terrorystycznych mających na celu destabilizację systemu międzynarodowego.

-    trzecim z elementów jest konflikt izraelsko-palestyński, który od ponad pól wieku zajmuje stałe i istotne miejsce na forum międzynarodowym.

-    ostatnim z czynników świadczących o ważkości bliskiego wschodu jest relatywna bliskość tego regionu z europą, co wywołuje nieustanne obawy przed rozprzestrzenianiem konfliktów z tego terytorium.

region azji centralnej

ogranicza się on do pięciu azjatyckich republik postsowieckich: kazachstanu kirgistanu, tadżykistanu, Uzbekistanu i turkmenistanu.

obszar azji centralnej posiada ważne znaczenie geostrategiczne. dysponowanie odpowiednimi wpływami polityczno-militarnymi w tym regionie świata pozwala na dominację nad basenem oceanu indyjskiego, azja centralna stanowi rodzaj pomostu między europą a Chinami.

na odrębne potraktowanie zasługuje kazachstan. po upadku zsrr i utworzeniu wspólnoty niepodległych państw, to właśnie na terytorium kazachstanu pozostały poligony atomowe imperium sowieckiego (semipałatyńsk). sprzyjało temu usytuowanie w ulbie zakładów metalurgicznych pracujących na bazie wzbogaconego uranu, w dniu uzyskania niepodległości była to czwarta, pod względem wielkości, potęga nuklearna (posiadająca być może tyle głowic co francja, wielka brytania i chiny razem wzięte), kazachstan sam silnie dążył do zlikwidowania swojego arsenału jądrowego, ważną rolę w funkcjonowaniu państw i społeczeństw azji centralnej

6