53739 n

Wit używa hipotaksy, matka - parataksy; zresztą dystans pomiędzy tymi dwoma postaciami jest też zaznaczony inaczej. Jak widać, nie tylko treść, ale i składnia może wiele powiedzieć o podmiocie.

Oksymoron - figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach, np. biały śnieg

Animizacja (ożywienie) - literacki środek stylistyczny polegający na nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym cech istot żywych, np. morze ryczy, chmura goni chmurę.

Antropomorfizacja lub antropomorfizm - zabieg językowy, polegający na nadawaniu nie będącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Często odnosi się do . wyobrażenia bogów na obraz i podobieństwo człowieka. Przykłady: "kot spojrzał na mnie z wyrzutem", "wieczorem oziębiło się, ale kamień był przyjaźnie nagrzany", itd. Istotnym jest przy tym to, że kot dalej jest kotem, a kamień kamieniem.

Personifikacja (uosobienie) - figura retoryczna i środek stylistyczny polegające na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich - szczególnie często personifikuje się pojęcia abstrakcyjne, zwłaszcza jako wygłaszające przemowy. Przykład personifikacji: klatka podpowiedziała mi

Różnica między personifikacją a antropomorfizacją jest bardzo nieostra. Polega na tym, że personifikacja jest tworem sztuczny, zwracającym na siebie uwagę.

Animalizacja (uzwierzęcenie) - to środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych. Przykład: "Moja teściowa szczeka".

Symbol - odpowiednik pojęcia postrzegany zmysłowo. Najbardziej ogólnie jest to zastąpienie jednego pojęcia innym, krótszym, bardziej wyrazistym lub najlepiej oddającym jego naturę, albo mniej abstrakcyjnym. Jest to znak odnoszący się do innego systemu znaczeń, niż do tego do którego bezpośrednio się odnosi. Symbol może mieć wiele znaczeń, np. łóżko może oznaczać chorobę, śmierć, samotność, pożądanie, itd.

Alegoria (jednoznaczny symbol) - w literaturze i sztukach plastycznych podstawienie pojęć oderwanych pod obraz o znaczeniu przenośnym, symboliczny motyw, jednoznacznie określony i ustalony konwencjonalnie, np. lis jako symbol sprytu

Peryfraza (omówienie) - figura stylistyczna, która polega na zastąpieniu wyrazu przez szereg innych, które byłyby jego równoważnikiem znaczeniowym. Może być stosowana w celu urozmaicenia stylistycznego, wyeliminowania powtórzeń tego samego określenia lub osłabieniu jego wymowy. Może też mieć charakter celowego ukrycia bezpośredniego znaczenia za określeniem aluzyjnym.

Charakterystyczną peryfrazą posłużył się Mickiewicz ("Zima w mieście"):

Drugi stambulskie oddycha gorycze

Lub pije chińskich ziół ciągnione treści.