54361 IMGh64

prawidłowy przebieg mu decydujące znaczenie dla późniejszego okresu życia. Od tego, jaki poziom rozwoju zostunic przez dziecko osiągnięty, zależeć będzie dalsze powodzenie nie tylko w nauce szkolnej, ule i w życiu.

Tempo i rytm rozwoju dziecku zależą od wielu czynników, które mogą wzmacniać, ule i opóźniać oraz wywoływać niepożtglone skutki - deficyty, zaburzenia, zaniedbaniu w rozwoju. Do najważniejszych zalicza się:

-    czynniki biologiczne,

-    czynniki środowiskowe,

-    proces edukacji,

-    czynniki aktywności lub działalności własnej.

Rozwój dziecka uwarunkowany zudutkami wrodzonymi i własna aktywnością zależy od dojrzewaniu zdeterminowanego genetycznie i jest związany oraz uzależ.niony w sposób wielokierunkowy od czynników społecznych. Środowisko, w którym dziecko żyje i rozwija się, a więc rodzina, instytucje wychowawcze, środowisko lokalne, mass media maja wpływ na kształtowanie psychiki dziecku.

Organizm osiaga odpowiedni stopień dojrzałości i może wyuczyć się danej czynności oraz. osiągnąć coraz wyższe studiu rozwoju tylko wtedy, kiedy ma zapewnione odpowiednie warunki niezbędne do prawidłowego rozwoju. W rozwoju psychofizycznym u wielu dzieci występują często opóźnieniu i dyshurmonic spowodowane nierównomiernym tempem i rytmem rozwoju. W przypadku, gdy ogólne tempo rozwoju dziecku jest przyspieszone w porównaniu z norma przeciętna dla dzieci w danym wieku, mówimy o rozwoju przedwczesnym, w przypadkach zwolnionego tempu o rozwoju opóźnionym. Tempo rozwoju dziecka może być niejednakowe w poszczególnych dziedzinach i wtedy mówimy o różnicach w rytmie rozwojowym. Dziecko może pod pewnym względem wykazywuć rozwój przeciętny, pod innym natomiast może być opóźnione lub rozwinięte przedwcześnie.

Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dzieci przejawiają się w postaci niehurmonijnego rozwoju budź jego opóźnieniu, co prowadzi j do zaburzeń i deficytów danej sfery rozwojowej. W okresie przed-

37