54915 skanuj0012 (374)

Tabela 1. Podręczniki do szkół średnich w latach 1867 — 1914

Lp.	Przedmiot	Orientacyjna liczbą podręczników
1	Biblioteka klasyków rzymskich i greckich	90
2	Chemia	20
3	Fizyka	20
4	Geografia	30
5	Historia Austrii	8
6	Historia kraju rodzinnego	12
7	Historia powszechna	15
8	Język francuski	20
9	Język grecki	15
10	Język hebrajski	3
11	Język łaciński	50
12	Język niemiecki	60
13	Język polski	80
14	Język ukraiński	20
15	Matematyka	80
16	Nauki przyrodnicze	40
17	Religia i dogmatyka	40
18	Przedmioty artystyczne	20

Analiza materiału statystycznego dotyczącego podręczników przekonuje o neoklasycznym charakterze szkół średnich, w których dominowały języki i wiedza o kulturze antycznej (język ojczysty i niemiecki, języki klasyczne, biblioteka pisarzy rzymskich i greckich), co stanowiło ponad 60% produkcji wydawniczej. Jednocześnie daje się zauważyć znaczny niedobór podręczników dotyczących kraju rodzinnego, co wystarczy wykazać na przykładzie historii. Na około 35 podręczników do tego przedmiotu 12 stanowiły opracowania z historii Polski. W sumie szkoły średnie dysponowały w okresie swej działalności 500 tytułami. Część z nich miała stałych i kompetentnych autorów, którzy zapewnili im wysoki poziom naukowy. Wiele opracowań cieszyło się dużą popularnością, stąd ich wielokrotne wznawiania. O ich żywotności świadczy fakt, że służyły uczniom jeszcze w pierwszych latach Polski niepodległej.

Odrębną grupę stanowiły podręczniki do szkół zawodowych, w tym również do seminariów nauczycielskich. Rada Szkolna Krajowa koncentrowała się przede wszystkim na przedmiotach zawodowych, bowiem dla przedmiotów ogólnokształcących wykorzystywano odpowiednie opracowania dla szkół wydziałowych i średnich. Szczególnie istotne znaczenie miały podręczniki do przedmiotów pedagogicznych w zakładach kształcenia nauczycieli, których liczba wynosiła około 30 tytułów²⁰. W ich opracowaniu korzystano ze wzorów niemieckich, austriackich lub czeskich; niektóre tłumaczono bezpośrednio z języka niemieckiego, przystosowując je do realiów polskich zakładów kształcenia nauczycieli.

²⁰ Analizę podręczników do przedmiotów pedagogicznych przeprowadzili: Cz. Majorek, System kształcenia nauczycieli szkól ludowych w Galicji doby autonomicznej 1871 — 1914, Wrocław 1971, oraz A. Meissner, Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, seria.: Galicja i jej dziedzictwo, 1.11, Rzeszów 1999; W. Szulakiewicz, Polskie podręczniki do dydaktyki w Galicji w latach 1860—1914, [w:] Nauczyciele galicyjscy, red. A. Meissner, seria: Galicja i jej dziedzictwo, t. 6, Rzeszów 1996, s. 59 —76.

-65-