58350 Obraz (1423)

Jestem dziewczynką, jestem chłopcem

niż poprzednio zwracać uwagę i przyglądać się genitaliom młodszego brata w czasie zabiegów pielęgnacyjnych.

Komentarz. Zachowanie dziewczynki odzwierciedla prawdopodobnie jej zainteresowanie różnicami w budowie anatomicznej chłopców i dziewczynek. Istnieją informacje wskazujące, że miała ona wcześniej okazję zapoznać się z tymi różnicami, jednak w omawianym czasie prawdopodobnie przyswaja te różnice, koncentrując się w różnych sytuacjach (także w czasie rysowania} na tym temacie.

Przypadek 2. Dziewczynka, 5 lat

Dziewczynka przyniosła do przedszkola swój zeszyt, w którym w domu rysowała szlaczki. Wychowawczyni, przeglądając zeszyt, zauważyła kilka rysunków przedstawiających akty między kobietą i mężczyzną. Ponadto we wszystkich rysunkach postaci, zwłaszcza kobiet, wyeksponowane były atrybuty kobiecości (talia, dekolt, biżuteria).

Komentarz. Dziewczynka prezentuje zainteresowanie seksualnością osób dorosłych. Dodawanie zewnętrznych atrybutów płciowych w rysunkach kobiet odzwierciedlać może rozwojową fascynację własną płcią (podobnie jak dziewczęce zabawy w księżniczki czy domaganie się różowych, błyszczących ubrań, kojarzonych przez dziewczynki z kobiecością). W przypadku rysowania aktów należy rozważyć mechanizm odreagowywania przez dziecko informacji, z którymi zetknęło się przypadkowo, a które spowodowały silne emocje (wymagające rozładowania).

Przypadek 3. Dziewczynka, 10 lat

Dziewczynka napisała opowiadanie w formie listu o dziecku, które jest „molestowane seksualnie za pieniądze". List zawierał wiele bardzo wulgarnych i „dorosłych" sformułowań o sposobach zaspokajania potrzeb seksualnych przez mężczyznę.

Komentarz. Znaczna wiedza dotycząca szczegółów przebiegu kontaktów seksualnych, a także nietypowy wątek (molestowanie za pieniądze) zaprezentowany przez dziewczynkę w opowiadaniu suge-

Jak dziecko przejawia swoją ptciowość? O typowej ekspresji seksualnej dziecka

ruje zetknięcie się przez nią z nieodpowiednimi, przekraczającymi możliwości emocjonalnego poradzenia sobie treściami. List może pełnić funkcję proszenia o pomoc (jeśli jest do kogoś skierowa-ny/podrzucony/zostawiony w miejscu możliwym do znalezienia przez dorosłego) bądź symbolicznego oswajania zagrażających treści (rozładowanie napięcia przez werbalne opracowanie treści).

Źródło: opracowanie własne.

4.3. Norma seksuologiczna dla dzieci i [młodzieży

Zachowania seksualne dzieci, odzwierciedlające ich rozwój seksualny, stanowią przedmiot obserwacji i osądu osób dorosłych. Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka: zachowania dzieci podlegają ocenie osób, które czuwają nad ich rozwojem, zatem poszukują wskaźników prawidłowości lub ewentualnych zaburzeń jego przebiegu. Ocena ta jest następnie podstawą do podejmowania oddziaływań wspierających lub korygujących ścieżkę rozwoju.

Ekspresja seksualna dzieci budzi spore emocje u wielu dorosłych, a podejmowana ocena zachowań stanowić może próbę poradzenia sobie z nimi. Konsekwencją tego rodzaju oceny może być również podejmowanie oddziaływań wobec dziecka, jednak ich celem jest przede wszystkim uzyskanie przez dorosłego uspokojenia, nie zaś działanie na rzecz rozwoju dziecka.

Ocena zachowań seksualnych dziecka, podobnie zresztą jak ocena zachowań seksualnych osób dorosłych, odzwierciedla określone założenia na temat istoty i funkcji seksualności człowieka. W literaturze dotyczącej seksualności dzieci i młodzieży spotkać można pojedyncze i najczęściej nieprecyzyjne próby sformułowania kryteriów normy niedojrzałej ekspresji seksualnej. Jeszcze mniejsza liczba propozycji zawiera dane o założeniach autora czy odniesieniach do innych propozycji teoretycznych bądź danych empirycznych.