55264 NoB8

258    TABLICE POGLĄDOWE

Określenie	Filozofia, do której się odwołuje	Wypracował	Punkt zaaadntezy	Argumentacja
argument ontologiczny		Anzelm (Proslogion)	pojęcie Istoty doskonalej	„Bóg" to największe, co można pomyśleć. Jako takie musi istnieć; gdyż inaczej możliwe byłoby do pomyślenia coś większego /największego w umyśle i w rzeczywistości
argument kosmologiczny („quinque viae")		Tomasz z Akwinu (S.th. I 2,3)
1. droga	Arystoteles Metaph. 12		ruch	z ruchu w świecie wnioskuje się o nieruchomym Pierwszym Poruszającym
2. droga	Arystoteles Metaph. 12		spowodowanie	znane nam zależne przyczyny wymagają istnienia nie mającej przyczyny Pierwszej Przyczyny, niemożliwy jest bowiem regressus in iniinitum
3. droga	Platon Avicenna		kontyngencja	byt niekonieczny jest możliwy, jeśli swoje istnienie zawdzięcza bytowi koniecznemu
4. droga	Platon Augustyn Anzelm (Monologion)		stopniowanie bytu	prawda, dobro, piękno itp. są urzeczywistnione w świecie w różnym stopniu, wobec tego istnieje najwyższy doskonały byt, który jest przyczyną stopniowania bytów

TABLICE POGLĄDOWE    259

Określenia	Filozofia, do której się odwołuje	Wypracował	Punkt zasadniczy	Argumentacja
5. droga	Platon stoicy		celowość	z poznawalnej empirycznie celowości w świecie i z dążenia do celu musimy wnioskować, że istnieje najwyższy, porządkujący Duch; „przypadek" nic nie wyjaśnia
argument z teologii moralnej (deontologii)		Kant Newman	rozum praktyczny (sumienie)	naszemu etycznemu postępowaniu /wskazaniom sumienia musi odpowiadać najwyższa instancja etyczna; bez wyrównania, za które tylko Bóg może ręczyć, zarówno fizyczny, jak i moralny porządek świata byłby sprzeczny
argument transcenden talny		K. Rahner	Bóg jako warunek możliwości świadomego ludzkiego istnienia	człowiek czuje się zawsze skierowany ku Absolutowi; jego istnienie tylko wówczas ma sens, gdy Absolut zawsze pozostaje tajemnicą

Według: W. Beinert (wyd.), Lexikon der katholischen Dogmatik, Freiburg-Basel-Wien ³1991, 222 n.

PROBLEM TRÓJCY ŚWIĘTEJ W HISTORII DOGMATÓW

Punktem wyjścia dla rozważań Kościoła jest:

a) Pismo Święte, które poświadcza istnienie Boga w triady-cznych formułach, jako Ojca, Syna i Ducha (por. tabl. „Samo-objawienie się Boga w Nowym Testamencie" na s. 250)