60823 IMG95

■ brakowanym produktem” działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły (Koczetow A., 1977, s. 43). Wyniki badań przepro-1 wędzonych przez pedagogów radzieckich dowiodły, te drugo-roaoość — zwłaszcza w szkołach podstawowych — zmienia niekorzystnie sytuację ucznia zarówno w szkole, jak i w domu. Po pierwsze, ucznia drugonocznego czeka konieczność wchodzenia w nowy układ stosunków społecznych w zespole kla-t •owym, którego stał się niespodziewanie formalnym członkiem. Po drugie, uczeń staje się odtąd przedmiotem wybitnie negatywnego zainteresowania nauczycieli, tj. nie cieszy się ich zaufaniem, bywa częściej karany i w ogóle gorzej traktowany niż inni uczniowie. Po trzecie, nabywa poczucia mało wartościowości i niepewności, starając się za wszelką cenę wyrównać je w formie zachowań sprzecznych z regulaminem szkoły. Po czwarte, narażony jest na różnego rodzaju upokorzenia w domu, gdzie częściej się go karze bez powodu. Po piąte, niechęć swą do przedmiotu nauczania i nauczyciela, z powodu którego — jak sądzi — powtarza klasę przenosi na wszystkie przedmioty szkolne i wszystkich uczących nauczycieli (Koczetow A., 1977, s. 44 I a.). Okazuje się też, ie uczniowie drugoroczni wcale nie uczą się lepiej, a więc powtarzanie klasy nie wyrównuje skutecznie ich dotychczasowych braków w wiadomościach szkolnych, a tym samym, nie ułatwia dalszej nauki szkolnej. Znacznie natomiast zwiększa ogólny stan Ich sfrustrowania i zdecydowanie pogłębia zaburzenia w zachowaniu.

Mae wszystkie zarysowane wyżej przyczyny trudności wychowawczych sostały w pełni uzasadnione i sprawdzone z naukowego punktu widzenia. Niektórym z nich przysługuje nadal charakter tyko hipotetyczny. Pod tym względem najwięcej do życzenia poaostawiają przyczyny organizacyjne i przyczyny psy-fHł^^nn epciteririi Nie wiemy też dokładnie, czy i w jakim ropniu powstawaniu trudności wychowawczych sprzyjają ft-odaisacjfe i płynność kadr w zawodzie nauczycielskim; steraoty-prwHłf i zrutyniaowmme w postępowaniu pedagogicznym nau~ _fgy_T4_fy- niektóre eposoby oddziaływania na uczniów, prowokująco ich do i ar lwi wań sprzecznych z regulamtoem szkolnym, np padeapue wpisywanie uwag krytycznych do dzienniczka ucznia